Gizemli Yıldızlararası Cisim 3I/ATLAS'ta Önemli Gelişmeler

Astronomlar, gizemli yıldızlararası cisim 3I/ATLAS'ın bir "terse dönüş" gerçekleştirdiğini duyurdu. Bu dönüşüm sonucunda cisim artık kuyruğunu Güneş'ten uzağa doğru yönlendirmiş durumda.

Bu olay, 2025 yılı Temmuz ve Ağustos aylarında Hubble Uzay Teleskobu tarafından kaydedilen ilginç bir "anti-kuyruk" görüntüsünden sadece birkaç ay sonra meydana geldi. Anti-kuyruk, Güneş'e doğru yönlenmiş bir parçacık akışını ifade ediyor.

KUYRUK NASIL TERS DÖNDÜ?

Kanarya Adaları’ndaki Nordic Optical Telescope ile gerçekleştirilen yüksek çözünürlüklü gözlemler, yaz aylarında görülen anti-kuyruğun Eylül itibarıyla kaybolduğunu ve yerini klasik bir kuyruk yapısına bıraktığını doğruladı.

Bilim insanları, bu dönüşümün sebebinin toz ve buz parçacıklarının Güneş ışığına farklı tepkiler vermesi olduğunu belirtiyor. Başlangıçta, yavaş hareket eden büyük toz parçacıkları Güneş yönüne ışığı dağıtıyordu. Ancak cisim Güneş'e yaklaştıkça sıcaklık artışı, yüzeyden fırlayan buz ve uzun ömürlü toz parçacıklarının kuyruğun yönünü değiştirmesine neden oldu.

Ekim ayı boyunca, 3I/ATLAS Güneş’in arkasına geçeceği için Dünya'dan gözlemlenemeyecek.

YOĞUN MADDE KAYBI TESPİT EDİLDİ

Kaliforniya Üniversitesi ve Oslo Üniversitesi’nden bilim insanları, cisimdeki madde kaybının güneş radyasyonuyla orantılı olduğunu belirledi. NASA'nın teleskopları daha önce, 3I/ATLAS’ın saniyede yaklaşık 150 kilogram madde kaybettiğini, bunun yüzde 87’sinin karbondioksit, yüzde 9’unun ise karbonmonoksit olduğunu tespit etmişti.

HARVARD PROFESÖRÜNDEN DİKKAT ÇEKİCİ MODEL

Harvard Üniversitesi’nden Prof. Avi Loeb ve meslektaşı Eric Keto, cismin garip davranışını açıklamak için yeni bir model geliştirdi. Bu modele göre, 3I/ATLAS Güneş’e yaklaştıkça yüzeyindeki farklı buz türleri gaz haline geçiyor.

Uzaktaki mesafelerde (yaklaşık 450–600 milyon km) karbondioksit buzlarının buharlaşarak Güneş yönüne doğru bir akış oluşturduğunu ifade eden bilim insanları, cisim yaklaştıkça su buzu baskın hale geldiğinde klasik kuyruğun oluştuğunu belirtiyor. Loeb, 3I/ATLAS'ın Temmuz-Ekim 2025 arasında yaklaşık iki milyon ton madde kaybettiğini aktardı. Bu miktar, cismin tahmini toplam kütlesinin yalnızca küçük bir kısmını temsil ediyor.

Loeb, "Bu madde kaybı, 5 kilometre çapındaki bir cismin yüzeyinden yalnızca 4 santimetrelik bir tabakanın sıyrılmasıyla eşdeğerdir." diyerek, "Henüz yalnızca yüzey katmanını gözlemledik; bu verilerle cismin gerçek doğasını söylemek mümkün değil." dedi.

"EĞER BİR UZAY ARACIYSA, BU MANEVRA BEKLENEN BİR ŞEY"

Loeb’ün ekibinden Adam Hibberd, eğer 3I/ATLAS bir "uzay aracı" olsaydı, anti-kuyruktan normale dönüşün yavaşlama manevrası olabileceğini öne sürdü. Loeb, paylaştığı son yazıda cismin 24 Ekim’de Güneş’in arkasına geçeceğini ve bunun “teknolojik bir eylem için uygun bir zaman” olabileceğini ifade etti.

Profesör, bu dönemde Güneş’e en yakın noktada yapılacak itki manevralarının (Oberth etkisi) maksimum hız değişimi sağlayacağını hatırlatarak, “Eğer 3I/ATLAS gerçekten dev bir ana gemiyse, Güneş’e en yakın geçiş sırasında küçük sondalar bırakabilir.” dedi.

BİLİM DÜNYASI İKİYE BÖLÜNMÜŞ DURUMDA

NASA ve çoğu bilim insanı, 3I/ATLAS’ın yalnızca doğal bir kuyruklu yıldız olduğu görüşünü sürdürmektedir. Fakat cismin "anti-kuyruk", aşırı renk değişimleri ve devasa gaz bulutu gibi eşsiz özellikleri tartışmalara sebep olmaya devam etmektedir. 3I/ATLAS, Güneş’e en yakın konumuna 1 Aralık 2025 civarında (yaklaşık 203 milyon km) ulaşacak. Loeb, “Yaklaşık 33 gigawatt güneş enerjisine maruz kalacağı bu dönemde yapılacak gözlemler, onun gerçek doğasına dair en güçlü ipuçlarını verecektir.” şeklinde konuştu.