"Yıkıcı Deprem Uyarısı: 'Zamanı Geldi' Dedi, 30 Fay Hattı İşaret Edildi!"

Dokuz Eylülden Deprem Uyarısı: 30 Fay Her An Hareketlenebilir

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye'de "deprem üretme zamanı gelmiş" 30 farklı fay hattı tespit ettiklerini açıkladı. 1996 yılında ilgili bakanlık tarafından gerçekleştirilen bilimsel çalışmada, 15 civarında deprem üretmediği belirlenen fayların belirlendiğini, bu süre zarfında bu faylardan 6'sının kırıldığını vurguladı.

"DEPREM ÜRETME ZAMANI GELDİ"
Kahramanmaraş merkezli 2023'te meydana gelen depremlerin ardından ülke genelindeki fayların durumunu değerlendirerek bir çalışma başlattıklarını belirten Sözbilir, "Türkiye'de 2011 yılından bu yana tanımlanmış 485 fay hattı bulunmaktadır. Bunlar arasında 'sismik boşluk' olarak adlandırdığımız bir fay türü de mevcut. Bu faylar, deprem üretime yönelik zamanlarının geldiği sınıfına dahil edilir." dedi.
Fayların üzerinde son 125 yılda meydana gelen depremleri önceliklendirdiklerini belirten Sözbilir, şu ifadeleri kullandı:
"Eğer depremler yoksa bu, fayların deprem üretmeden önce stres biriktirdiği anlamına geliyor. Bu, ilk belirlememiz. İkincisi ise son 20 yılda Türkiye'de fayları kesip inceleme tekniklerini uygulamaya koyduğumuzdur. 'Paleosismoloji' adı verilen bu yöntemle, fayların geçmişte ürettikleri depremleri ortaya çıkarmış olduk ve buna göre fayların deprem tekrar aralıklarını belirledik. Ayrıca, fayın en son depremden bu yana geçen süre de önemli. Bu süreyle deprem tekrar aralığı ne kadar çakışıyorsa, fayın deprem üretme olasılığı o kadar yüksektir. Tüm bu kriterlere göre yaptığımız değerlendirmelerde, Türkiye genelinde 30 sismik boşluk sınıfına dahil fayın varlığı ortaya konmuş oldu."

YIKICI DEPREM BEKLENTİSİ
İstanbul'un güneyindeki Kumburgaz, Adalar ve Avcılar segmentlerinin oluşturduğu fay hattında yıkıcı bir depremin beklenildiğini dile getiren Sözbilir, şu açıklamalarda bulundu:
"Akdeniz ve Ege Denizi'nde deniz içinde de belirli faylar bulunuyor. Ancak karada 30'a yakın fay mevcuttur. Batı Anadolu'da İzmir'de Tuzla ve Gökçeyazı segmentli Balıkesir, Eskişehir faylarını örnek verebiliriz. Orta Anadolu'da Tuz Gölü, Kayseri-Erciyes ve Erkilet gibi faylar bu sınıfa girmektedir. Kuzey Anadolu Fayı üzerindeki birçok fay kırılmış durumda fakat bazı parçalar, Erzincan ve Bingöl civarında, Yedisu Fayı gibi, sismik boşluk kategorisine dahil edilmektedir. Doğu tarafında Malatya ve Ovacık gibi faylar, üç bin veya dört bin yıldır deprem üretmemiş faylar arasında yer alıyor ve sürekli stres biriktiriyor. Güneydoğu Anadolu’da ise geniş bir fay hattı var. Burada da Şirvan, Cizre ve Yüksekova gibi sismik boşluk sınıfında değerlendirilen faylar bulunmaktadır."

FAY HATLARINDA YAPILMASI GEREKENLER
Sözbilir, hazırladıkları raporları, çalışma yürüttükleri fayların bulunduğu belediyelere teslim ettiklerini ve bu belediyelerin de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile iletişimde bulunduğunu belirtti. Fayların üzerindeki yapılaşmanın engellenmesi gerektiğini vurgulayan Sözbilir, "Öncelikle bu fayların mekansal planlamada dikkate alınması önem arz ediyor. 'Fay sakınım bandı' olarak adlandırdığımız koruma alanları ile bu fayların üzerindeki yapılaşmanın önüne geçilmesi ve gerekli kısıtlamaların getirilmesi gerekiyor. Eğer fayların üzerinde mevcut yapı stoku varsa, bu yapının fay kırıldığı takdirde maruz kalacağı hareketin ne anlama geldiğini ortaya koymak gerekir. Hasar alma yüzdesi yüksekse, bu yapıların kentsel dönüşüm kapsamında ele alınması kaçınılmazdır." şeklinde konuştu.