Ukrayna'nın Ermenistan Üzerinden Gelen Endişesi: "Rusya Askeri Gücünü Büyütüyor"

Ukrayna Askeri İstihbaratı'ndan Rusya'nın Ermenistan'daki Askeri Varlığına Dair Açıklama

Rusya-Ukrayna savaşı üç yılı aşkın bir süredir sürerken, Ukrayna askeri istihbaratı, Rusya'nın Ermenistan'daki askeri güçlerini artırdığına yönelik iddialarda bulundu. Euronews haber sitesinin aktardığına göre, Ukrayna askeri istihbarat teşkilatı HUR, bir belge yayımlayarak Rus ordusunun Ermenistan'daki en büyük üssündeki askeri varlığını artırma talimatı verdiğini öne sürdü. Bu üssün Türkiye-Ermenistan sınırına da yakın olduğu bildirildi.

RUSYA ORDUSUNDAN "İKMAL" EMRİ

Ukrayna, iki gün önce yaptığı açıklamada bu iddiayı ortaya atarken, Erivan yönetimi Kiev’in suçlamalarını reddetti. Ukrayna askeri istihbaratı, 5 Temmuz'da yaptığı duyuruda Moskova'nın Güney Kafkaslar'daki etkisini artırmak ve “küresel güvenlik durumunu bozmak” amacıyla Gyumri üssündeki güçlerini çoğalttığını belirtti. Bunun üzerine Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, söz konusu iddiaları aynı gün yalanladı.

HUR, birkaç gün sonra bu iddialara dair bir belge yayınladı. Belgede, “Rus Silahlı Kuvvetleri’nin Güney Askeri Bölgesi’ndeki birliğin komutanından çıkan emir doğrultusunda, Ermenistan’daki Rus askeri üssüne ‘ikmal’ yapılması gerektiği” ifade edildi. Ukrayna askeri istihbaratının belirttiğine göre, belgede, bu "ikmal" işleminin detayları da yer almakta; Rus Silahlı Kuvvetleri Güney Askeri Bölgesi'nin 8, 18, 49 ve 58’inci birleşik ordularının askerleri arasından uygun personelin seçilmesi gerektiğine dair bir dizi önlem belirlenmiş durumda.

BAKÜ-MOSKOVA GERİLİMİ "ÖNCEDEN HAZIRLANMIŞ OLABİLİR"

Ukrayna makamları tarafından paylaşılan belgede, komutanlara personel seçim sürecini kolaylaştırmak için talimatlar da verilmiş. Profesyonel uygunluk, psikolojik dayanıklılık ve savaş hazırlığıyla ilgili belirli kriterler belgede ana hatlarıyla açıklanmış. Emirde, uyuşturucu ticareti veya uyarıcı maddelerin dağıtımına karışan personelin alımının yasak olduğu da vurgulanmış.

HUR’un iddiasına göre, Rus birliklerinin Ermenistan’da konuşlandırılması, “Kremlin’in küresel güvenliği istikrarsızlaştırmayı amaçlayan kapsamlı bir stratejisinin parçası” olarak değerlendiriliyor. Rusya’nın “etnisiteler arası çatışmayı kışkırtmanın yanı sıra Kafkaslar’daki askeri varlığını da artırdığı” iddiasında bulunan HUR, “Azerbaycan ve Rusya arasındaki ilişkilerin gerginliğinin önceden planlanmış olabileceği” görüşünü de sunuyor.

1990'LI YILLARDA KURULDU, RUSYA'NIN BÖLGEDEKİ EN BÜYÜK ÜSSÜ

Gyumri, Ermenistan’ın en büyük ikinci kenti olup, 100 bini aşan nüfusuyla başkent Erivan’a yaklaşık 100 kilometre, Türkiye sınırına ise yalnızca 3,5 kilometre mesafededir. Ermenistan ve Rusya, 1990’lı yıllarda burada 102’nci Askeri Üs'ü kurdu. Bu üssün kurulma amacı, Rus askerlerinin sınır güvenliğini sağlamak ve Azerbaycan’ın olası askeri hareketlerinde Karabağ’a destek vermektir.

Azerbaycan, 2023 yılında Karabağ'ın tamamında kontrol sağlarken, Ermenistan 2024 yılında Rusya'nın “NATO’ya yanıtı” olarak nitelendirilen “Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü”ne (CSTO) katılım sürecini dondurmuştu.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, geçtiğimiz yıl yaptığı bir açıklamada, Rus askerlerinin ülkesindeki varlığında “hiçbir avantaj” görmediğini ifade etmesine rağmen, Gyumri üssüne yönelik herhangi bir değişiklik yapılmadı. İki ülke, 2010 yılında yaptıkları bir anlaşma ile üssün kira süresini 2044 yılına kadar uzatma kararına varmışlardı.

Gyumri'deki 102’nci askeri üs, Rusya'nın Güney Kafkas bölgesindeki en büyük askeri tesisi olma niteliği taşıyor ve burada 5 bine kadar personel görev yapabiliyor. Aynı zamanda, üste MiG-29 savaş uçakları ve S-300 hava savunma sistemleri de bulunuyor.

Euronews'ün değerlendirmelerine göre, Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkileri normalleştirmeye çalışırken, Rus üssünün artık Erivan'ın çıkarlarına hizmet etmediği yönünde düşünceler hakim olmaya başladı. Ayrıca, Azerbaycan'a ait bir yolcu uçağının Aralık 2024’te Rus ateşiyle düşmesinin ardından Bakü-Moskova hattında yaşanan gerilim, aylar içerisinde azalmış olsa da, iki Azerbaycanlının Rusya'da gözaltında hayatını kaybetmesi gerilimi yeniden artırmıştı.