Turuncu Kedilerin Cinsiyet Sırları: Neden Genelde Erkek Oluyorlar?

Turuncu Kedilerdeki Gizem Çözüldü: Neden Çoğunlukla Erkek?

Bilim insanları, evcil kedilerde uzun yıllardır süregelen bir gizemi aydınlatarak turuncu kedilerin neden büyük ölçüde erkek olduğunu ortaya çıkardı.
Araştırmacılar, kedilerin turuncu rengini belirleyen genetik mekanizmanın X kromozomundaki beklenmedik bir moleküler anahtardan kaynaklandığını tespit etti.
Bu durum, memeliler arasında daha önce gözlemlenmemiş bir biyolojik süreç olarak kaydediliyor.
RENK GENİ X KROMOZOMUNDAKİ KÜÇÜK BİR SİLİNMEDEN KAYNAKLANIYOR
ZME Science haber portalına göre, Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden genetikçi Dr. Chris Kaelin liderliğindeki araştırma ekibi, turuncu tüylerin kökenini kedilerin X kromozomundaki çok küçük bir silinmeye kadar takip etti.
Bu genetik değişiklik, pigment üreten hücrelerde normalde etkisiz olan Arhgap36 genini etkinleştiriyor.
Söz konusu gen, melanin üretiminin son aşamasını devre dışı bırakıyor, koyu pigmentlerin oluşumunu engelleyerek parlak turuncu rengin ortaya çıkmasına yol açıyor.
Dr. Kaelin, yaptığı açıklamada, “Yüzyılı aşkın süredir kedilerdeki turuncu tüy rengi, bilinen genetik kuralların bir istisnası olarak görülüyordu” ifadelerini kullandı.
Aynı zamanda Daily Star gazetesinin haberine göre, araştırmacılar rengin nedeninin hatalı bir pigment geninden değil, normalde etkisiz olan bir genin hatalı yerde devreye girmesinden kaynaklandığını belirledi.
Kaelin, bunun pigment hücrelerine özgü "son derece garip bir gen yanılgısı" olduğunu vurguladı.
Turuncu rengin genetik konumu, çoğu turuncu kedinin neden erkek olduğunu da açıklıyor. İlgili gen, X kromozomunda bulunuyor.
Erkek kediler bir X ve bir Y kromozomuna (XY) sahip oldukları için sadece bir gen kopyasına ihtiyaç duyuyorlar; dişi kediler ise iki X kromozomuna (XX) sahip olduklarından tamamen turuncu olabilmek için iki kopyasına ihtiyaç duyuyorlar.
Gen yalnızca bir X kromozomunda mevcut olduğunda, gelişim sürecindeki rastgele X inaktivasyonu, turuncu ve siyah bölgelerin karışmasına sebep oluyor. Bu da "tekir" ya da "kaliko" desenlerini oluşturuyor.
MEKANİZMA DİĞER MEMELİLERDEN FARKLI İŞLİYOR
Diğer memelilerde sarı ya da turuncu tonlar genellikle cinsiyet kromozomlarıyla bağımsız pigment genleri tarafından belirlenirken, evcil kedilerde bu özellik X kromozomuna bağlı nadir bir mutasyonla ortaya çıkıyor.
Kaelin ve ekibi, daha önce mümkün olmayan ileri genomik teknikleri kullanarak hem turuncu hem de turuncu olmayan kedilerden DNA örnekleri topladı.
Elde edilen veriler, Arhgap36 geninin yakınında bulunan küçük bir silinmenin pigment hücrelerinde bu geni etkinleştirdiğini gösterdi.
Bu hatalı gen etkinliği, koyu pigment sentezini engelleyerek turuncu rengi görünür kılıyor.
Araştırmaya göre, Arhgap36 geni, daha önce hiçbir hayvan türünde tüy rengini belirleyen bir faktör olarak kaydedilmemişti. Bu genin, insanlarda gelişimsel sinyal yollarında görev aldığı ve bazı nöroendokrin tümörlerle ilişkili olduğu biliniyor.
Bu nedenle, genin pigmentasyon ile bağlantısının keşfi bilim insanları için şaşırtıcı bir buluş oldu.
TURUNCU GENİN DAVRANIŞLA BİR İLGİSİ YOK
Halk arasında turuncu kedilerin daha yaramaz veya sosyal olduğuna dair yaygın bir inanç olsa da, araştırmacılar Arhgap36’nın davranışla ilişkili olduğuna dair hiçbir kanıt bulamadı.
Ekip, beyin, kalp, böbrek ve böbrek üstü bezi dokularında gerçekleştirdikleri testlerde turuncu ve turuncu olmayan kediler arasında bir fark saptamadı.
Mutasyonun etkisinin yalnızca pigment hücreleriyle sınırlı olduğu düşünülüyor.
Bilim insanları, Orta Çağ’a ait 12. yüzyıldan kalan kaliko kedi tasvirlerinin, bu X bağlantılı genin kedilerin evcilleştirilmesinin erken dönemlerinden beri var olduğunu gösterdiğini belirtiyor.
Araştırmacılara göre, yeni olan, genin nasıl çalıştığını anlamaktır. Mesele, bir pigment geninin bozulması değil; beklenmedik şekilde devreye giren farklı bir genin yeniden işlevlendirilmesidir.