Tayland ile Kamboçya Arasındaki Gerilimin Sebepleri: Yeni Bir Kriz Kapıda mı?

Tayland ve Kamboçya Sınırında Çatışmalar: İki Ülke Arasındaki İlişkiler Derin Bir Krize Girdi

Kamboçya ve Tayland, geçtiğimiz günlerde tartışmalı sınır bölgelerinde çatışmalara girişti ve bu durum, iki Güneydoğu Asya devleti arasındaki ilişkileri son yılların en düşük seviyesine geriletti.

Çatışmalar sonucunda Tayland'ın Surin eyaletindeki 80'den fazla köyden ve yakın sınır alanlarından yaklaşık 40 bin kişi tahliye edildi. Tayland Sağlık Bakanlığı'nın açıklamalarına göre, Tayland-Kamboçya sınırında yaşanan askeri çatışmalarda 14 Taylandlı hayatını kaybetti, 46 kişi ise yaralandı. 

Aylardır devam eden sınır gerginliği, Tayland'da bir siyasi krizin patlak vermesine de neden oldu. Tayland Başbakanı Paetongtarn Shinawatra görevden alındı.

Haziran ayında Paetongtarn, Kamboçya'nın de facto lideri ve mevcut başbakanın babası olan Hun Sen ile iletişime geçerek, artan sınır gerginliklerini tartışmak istedi. Hun Sen, Tayland'ın eski başbakanı ve güçlü bir siyasi aile olan Shinawatra ailesinin lideri Thaksin Shinawatra ile yakın ilişkiler içindedir.

TELEFONDA "AMCA" DİYE HİTAP ETTİ

Hun Sen, Paetongtarn'ın telefon görüşmesinin kaydını yayımlayarak, Tayland'ın güçlü ordusunu küçümseyen bir üslup kullandığını ve kendisine "amca" diye hitap ettiğini gösterdi. Paetongtarn, Hun Sen'in istediği her şeyi "ayarlayacağını" söylemesi üzerine, Bangkok sokaklarında binlerce protestocu toplandı. Paetongtarn, özür dilese de, göreve gelmesinin üzerinden bir yıl geçmeden, iktidar koalisyonu içinde baskı altında kaldı ve istifa etmesi için zorlandı.

Temmuz ayı başında, Tayland mahkemesi onu görevden uzaklaştırdı.

ÇATIŞMALARIN ARKA PLANI
Amerikan New York Times gazetesi, iki ülke arasındaki uzun süredir devam eden gerginliklerin, mayıs ayı sonunda Tayland ve Kamboçya askerleri arasında çıkan çatışmanın ardından tırmandığını bildirdi. Tayland ve Kamboçya, işbirliği ile rekabet ilişkisi içinde bulunuyor. İki ülke, Fransızların Kamboçya'yı yönettiği dönemde çizilen 800 kilometrelik kara sınırını paylaşıyor. Bu sınır, zaman zaman askeri çatışmalara sahne olurken, siyasi gerginliklerin de kaynağı haline gelmiştir.
TARİHE DAYANAN KİN PROBLEMİ
Bangkok'taki Chulalongkorn Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Thitinan Pongsudhirak, “Her iki taraf, Kamboçyalılar ve Taylandlılar, tarihe karşı kin besliyor. Taylandlılar, Fransızların Tayland'dan bazı toprakları alarak Kamboçya'ya verdiğine inanıyor. Kamboçyalılar ise buranın çok uzun zaman önce kendilerine ait bir medeniyet olduğunu ve bu toprakların nihayetinde kendilerine ait olduğunu düşünüyor” dedi. Ancak bu mücadelenin eşit şartlarda olmadığı, Tayland ordusunun kişi ve silah bakımından Kamboçya ordusunu gölgede bıraktığı belirtildi. Tayland'ın 361 bin kişilik aktif görevli personeli, Kamboçya'nın insan gücünün üç katını oluşturuyor.

NATO DIŞI MÜTTEFİKLİK
Ayrıca, ABD, Tayland'ı NATO dışı önemli bir müttefik olarak kabul ediyor ve bu durum, Bangkok'un silah programlarında on yıllardır ABD desteğinden yararlanmasını sağlıyor. İki ülke, yüzlerce yıl boyunca zaman zaman askeri çatışmalar ve milliyetçi rekabetler yaşamıştır. Sınır anlaşmazlıkları, 1907'de Fransa'nın Kamboçya'daki sömürge yönetimi sırasında oluşturulan bir haritaya kadar uzanıyor. Her iki ülke de bu haritayı farklı şekilde yorumlamakta.
2008 yılından bu yana aralıklı olarak askeri çatışmalar yaşanmakta, ancak son ölümcül çatışma 2011 yılında meydana gelmiştir. O yıl tartışmalı bölgede yaklaşık bir hafta süren çatışmalarda, siviller dahil en az 15 kişi hayatını kaybetmiş ve on binlerce sivil yerinden edilmiştir. Çatışmalar, her iki tarafın da hak iddia ettiği eski tapınakların bulunduğu ormanlık sınır bölgelerinde yoğunlaşmıştır.