İstanbul'daki Taksi Plakası Değerlerinde Düşüş Devam Ediyor

İstanbul'da taksi plakalarının değerleri, her geçen gün reel bazda azalma göstermeye devam ediyor. Fiyatlar artmış gibi görünse de, sektörün uzun yıllardır güçlü bir ivme yakalayamadığı net bir şekilde ortada.
Martı TAG uygulaması, korsan taksilerin etkisi, metro ağlarının genişlemesi, taksimetre ücretleri ve taksilere karşı duyulan antipati gibi unsurlar, taksi sektörünün gelir kaynaklarını önemli ölçüde azaltıyor.

TAKSİ PLAKASI İHALESİNE TALEP OLMADI
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, "Uygulama Bazlı Taksi Taşımacılığı Projesi" çerçevesinde 2 bin 500 taksi plakası için ihale düzenledi. İlk aşamada 150 taksi plakası satışa sunuldu. Kapalı zarf usulü yapılan ihaleye 150 plaka için yalnızca 9 teklif geldi. 001 numaralı plaka, yapılan açık artırmada Burhan Ergelen tarafından 4 milyon 852 bin lira bedelle alındı. 002 plakanın sahibi 4 milyon 601 bin lira ile Metin Kacı, 003 plakanın sahibi ise 4 milyon 520 bin lira ile Berna Erkurtoğlu oldu. İhalede yalnızca 9 plaka satılabildi. Satılamayan plakalar için önümüzdeki günlerde yeni bir ihale açılacak.

TERCİH EDİLMEYEN 8+1'LER 4+1'E DÖNÜŞÜYOR
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantısında, minibüs ve taksi dolmuşlardan 8+1 taksiye dönüştürülen 717 aracın normal taksiye geçiş hakkı tanınması önerisi oy birliğiyle kabul edildi. Müşteriler tarafından tercih edilmeyen 8+1 taksilerin 4+1'e dönüşmesi, taksicilerin kazançlarının bölüneceği gerçeğini de gündeme getiriyor.

MARTI TAG FAALİYETİNE DEVAM EDİYOR
Martı TAG, Türkiye'nin çeşitli illerinde faaliyet göstermeye devam ediyor. Akıllı telefonlar aracılığıyla çağrılan Martı TAG araçları özel araçlardan oluşuyor ve herhangi bir yasal dayanağı olmaksızın hizmet vermeye devam ediyor. Polisiye ihbarlar veya uygulama noktalarında polislerin şüphelenmesi durumunda, müşteri ve şoför sorguya çekilerek aracın korsan taşımacılık yaptığı gerekçesiyle araç bağlanıyor ve ceza kesiliyor. Yolcuya da idari para cezası uygulanıyor. Martı TAG'ın bu cezaları ödediğine dair söylentiler dolaşsa da, araç 60 gün boyunca yediemin otoparkında tutuluyor.

MARTI TAG YASALLAŞTI MI?
Martı TAG'ın bugün yaptığı açıklama sonrası mahkeme kararı sonucu hakkında yasallaşıp yasallaşmadığı sorusu gündeme geldi. Martı TAG yasallaşmamış durumda. Bugün verilen mahkeme kararıyla Martı TAG, e-Ulaşım lisansı almaya hak kazandı. Bu durum, Martı TAG üzerinden yasal taksilerin çağrılmasını yasal hale getiriyor. Ancak, itiraz olması durumunda süreç uzayabilir.

YÜZ BİNLERCE YASAL VE KORSAN TAKSİ HİZMET VERİYOR
Taksi sayısının artmasını istemeyen taksiciler, sayıları yüz binleri aşan korsan taksilerle birlikte hizmet veremez hale geldiler. İstanbul'da faaliyet gösteren yüz binlerce korsan taksinin varlığı, taksicilerin plaka sayısının artmasını istememesiyle bir çelişki yaratıyor. Taksi plakası sayısının artması durumunda, plaka değerinin düşeceği düşüncesi plakaların sayısının sabit tutulmasını gerektiriyor. Ancak, yasal taksi sayısının az olması nedeniyle korsan faaliyetler hala varlığını sürdürüyor.

PLAKA FİYATLARI YİNE DÜŞÜYOR
İstanbul'daki taksi plakası fiyatları düşüş göstermeye devam ediyor. Geçtiğimiz Şubat, Mart ve Nisan aylarında artış gösteren plaka fiyatları yeniden gerilemeye başladı. Nisan ayında plakalar 8.1 milyon liradan satılırken, şu anda 6 milyon 750 bin lira seviyesinde. Bu fiyatların doğruluğu ise, Türkiye İstatistik Kurumu veya noterler tarafından doğrulanmıyor ki bu da galeri sahiplerinin fiyatları şişirmesi riski doğuruyor.

Uygulama sahiplerinin yasallaşmak için her adımı atması ve kamuoyu oluşturma çabaları, plaka fiyatları üzerinde olumsuz bir baskı oluşturmakta.
2.5 YILDA YÜZDE 8.87 ARTMIŞ
Bir örnek vermek gerekirse, 2023 yılında 6.2 milyon liraya satılan bir taksi plakası günümüzde 6 milyon 750 bin liraya düşmüştür. 2023, 2024 ve 2025 yıllarındaki enflasyon oranları göz önüne alındığında, taksi plakası yatırımı verim açısından geride kalmış durumda. Ayrıca, milyonlarca lira yatırım yaparak elde edilen 40-45 bin lira arasındaki kira geliri, finansal okuryazarlık açısından çok az bir kazanç olarak değerlendiriliyor.

TAKSİ PLAKASI ALMAKLA YETMİYOR
Taksi plakası alabilen kişilerin, plakayı satın aldıktan sonra kendi işleteceklerse, 1 milyon liranın üzerinde bir araç alarak, sarıya boyatmaları ve gerekli işlemleri tamamlayarak trafiğe çıkarmaları gerekiyor. Belirli prosedürlerden geçtikten sonra taksiciliğe başlanılabiliyor. Ancak sıfır araç alındıktan sonra ve sarıya boyatıldığında, değeri yüzde 70 oranında düşmektedir. Araç satımı sırasında galericilerin sunduğu düşük teklifler kabul edilmek zorunda kalınıyor.

KİRALAMAK YASAL DEĞİL
Taksi plakası kiralamak yasal değildir. Kiralayan kişinin, plakayı takmak için araç alması gerekmektedir. 1 milyon liranın üzerinde bir ödeme yapıldıktan sonra, araç kiralayanın değil plaka sahibinin adına kaydedilmektedir. Yani plaka sahibi ya da galericiler, aracı kiralayana geri vermeme hakkına sahip olmaktadır. Plaka sahibinin vefatı ya da mevcut plakanın satılması durumlarında, kısa sürede kiracının yaptığı yatırım sıfıra inebiliyor. Plakanın satışında, satın alan kişi yasal olmadığı için hem plakayı hem de aracı üzerine alıyor, kiralayan ise belge olmadığı için hiçbir şey yapamıyor.

İkili ilişkilerin devreye girmesiyle, araç taksiden çıkartılıp çok ucuza taksi olarak yeniden satılabiliyor.
MUAYENESİ, SİGORTASI, BAKIMI, ARIZASI, LASTİĞİ GİBİ BİRÇOK KALEM İŞİ VAR
Taksi sahiplerinin, araçlarına iyi bakmak zorunda olması gerekiyor. Aksi takdirde, yaşanacak herhangi bir arıza durumunda her geçen dakika kayıp anlamına geliyor. Her ay, yaptıkları kilometreye bağlı olarak en az iki defa bakıma girmeleri gerekmektedir. Sürekli trafikte olmanın ve yaz-kış lastik değişim gerekliliğinin sonucu olarak yılda 3 sete yakın lastik yenilenmektedir. Trafik sigortası Haziran ayı için 106 bin 34 liraya kadar yükselebilmektedir. Arıza anında ise en az 5-10 bin lira masraf çıkabilir. Kaza gibi durumlar sonrası araçlar tamirhanelerde günlerce parça veya tamir beklemek durumunda kalabiliyor. Ticari taksinin bu tür farklı riskleri de bulunmaktadır.

TAKSİCİLİK SONA MI ERECEK?
Ticari taksi işinin sona ermesi, yakın bir gelecekte gerçekleşebilir gibi görünüyor. ABD ve Çin'de başlamış olan otonom sürüşe sahip araçlar, taksi hizmeti vermeye başlamış durumda. Şu an bebek adımlarıyla ilerlemeye devam etse de, yapılması gerekenlerin listesi çıkartıldıkça, mesleğin ortadan kalkması bekleniyor. Teknolojinin hızlı gelişimi bu durumu daha erkene çekebilir.