Stres Yüksek Tansiyonun Gizli Sebebi mi? "Sessiz Katil" Sağlığınızı Tehdit Ediyor!

HİPERTANSİYON NEDİR?

Hipertansiyon, kanın atardamar duvarlarına sürekli olarak yüksek bir baskı uyguladığı kronik bir tıbbi durumdur. Normal kan basıncı 120/80 mmHg'nin altında kabul edilir; burada "120" kalp atışı sırasında uygulanan sistolik basıncı, "80" ise kalbin dinlendiği anlarda ölçülen diyastolik basıncı ifade eder. Hipertansiyon genellikle şu kategorilerde sınıflandırılmaktadır:

1. Evre Hipertansiyon: 130-139/80-89 mmHg aralığında seyreden kan basıncı. Evre 2 Hipertansiyon: 140/90 mmHg veya daha yüksek seviyelerde kan basıncı olarak tanımlanır.
Uzun süreli hipertansiyon, kalp hastalıkları, felç, böbrek yetmezliği ve görme kaybı gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.
Zaman içinde hissedilen yüksek stresin, hipertansiyon gelişiminde risk artırdığı gözlemlenmiştir.

American Heart Association Journal'da (JAHA) yayımlanan 2019 tarihli bir araştırma, algılanan orta ve yüksek stres seviyelerinin, ortalama 7 yıl süresince sırasıyla %15 ve %22 oranında hipertansiyon riski arttırdığını ortaya koymuştur.

Araştırmacılar, 13 yıllık süreçte yılda bir kez algılanan stres seviyeleri ile Jackson Heart Study'deki hipertansiyon arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Hipertansif bireylerde stres prevalansı %84,3 olarak belirlenmiştir.

STRES YÖNETİMİ HİPERTANSİYON RİSKİNİ BELİRLEYEBİLİR Mİ?

Stres ve hipertansiyon arasındaki ilişki, esasen vücudun fizyolojik ve davranışsal tepkilerine dayanmaktadır. Bir şahıs stresli durumlarla karşılaştığında, vücut adrenalin ve kortizol gibi stres hormonları salgılar ve "savaş ya da kaç" tepkisini harekete geçirir.

Bu hormonlar, hayatta kalmayı sağlamak amacıyla kalp atış hızını ve kan basıncını geçici olarak yükseltir; fakat devam eden stres, vücudun uzun süre yüksek alarm seviyesinde kalmasına neden olarak kan basıncında artışlara ve sonunda hipertansiyona sebep olabilir.

Stres ayrıca bireylerin davranışlarını etkileyerek aşırı yeme, sigara içme, yüksek alkol tüketimi ve fiziksel aktivitedeki azalma gibi sağlıksız alışkanlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu gibi sağlıksız davranışlar zamanla kilo alımına, zayıf kardiyovasküler sağlığa ve hipertansiyona yol açabilmektedir. Ayrıca uyku kalitesinin stres yüzünden bozulması, anksiyete ve depresyonu artırdığı gibi kan basıncının dengelenmesini de zorlaştırır.
Kronik stres, ek olarak kan damarlarında iltihaplanmaya neden olarak, damarların elastikiyetini azaltmakta ve kanın düzgün akışını engelleyebilmektedir. Yapılan araştırmalar, zorlayıcı iş koşulları veya maddi problemler gibi yüksek stresli ortamlarda yaşayan bireylerin hipertansiyon geliştirme riskinin arttığını ortaya koymuştur. Bu nedenle stres yönetimi, sağlıklı kan basıncını ve genel sağlık durumunu korumak açısından büyük önem taşımaktadır.

Stresin doğrudan uzun süreli yüksek tansiyona sebep olduğuna dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak strese sağlıksız tepkiler vermek, kan basıncını yükselterek kalp krizi ve felç riskini artırabilir.
Uzmanlar, aşırı alkol ve kafein alımı, sağlıksız beslenme, fazla yemek yeme ve yeterince hareket etmemenin hipertansiyon riskini artırabileceğini belirtmektedir.

Stres, kan basıncında ani artışlara neden olabilmektedir. Ancak stresin ortadan kalkmasıyla kan basıncı geri dönmektedir. Yine de bu kısa süreli artışlar, kalp krizi veya felçlere yol açabilir ve zamanla damarlar, kalp ve böbreklere zarar verebilir. Bu hasar, uzun süreli hipertansiyonun etkilerine benzer şekillerde ortaya çıkabilir.

STRESİN ETKİLERİ NASIL AZALTILIR?

Meditasyon veya derin nefes alma gibi stres azaltıcı uygulamalar, stres hormonlarının seviyelerini düşürerek duygusal dayanıklılığı artırabilir. Düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı kan basıncı seviyelerini korumaya yardım etmektedir. Egzersiz, vücutta doğal ruh hali artırıcı olan endorfinleri serbest bırakır. Meyve, sebze ve tam tahıllardan zengin dengeli bir beslenme, kardiyovasküler sağlığı destekler. Tuz, kafein ve şeker alımının azaltılması, stresle tetiklenen kan basıncı artışlarını azaltabilir. İyi bir uyku düzeni, stres seviyelerini düşürerek vücudun onarılmasına yardım eder ve kan basıncının düzenlenmesini iyileştirir.
Bu makale, yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmemelidir.