Spermlere Tehdit: Plastiklerin Sağlık Üzerindeki İhlalleri
Sperm Sayısındaki Düşüşte Plastiğin Olumsuz Etkileri Uyarısı
Üreme bilimcileri, sperm sayısındaki azalmayı tetikleyen plastik katkı maddelerinin kullanımının azaltılması gerektiğini vurgulayarak önemli bir uyarıda bulundu.
Son gerçekleştirilen araştırmalar, son elli yıl içinde dünya çapında sperm sayısının yılda ortalama %1 oranında azaldığını ve buna bağlı olarak insan doğurganlığının da benzer şekilde düştüğünü ortaya koyuyor.
İngiliz The Guardian gazetesinin haberine göre, artan obezite oranları, hareketsiz yaşam tarzları ve yaşlanan nüfus bu olgunun muhtemel nedenleri arasında sıralanıyor. Ancak, New York'taki Mount Sinai Icahn Tıp Fakültesi’nden çevre tıbbı ve halk sağlığı profesörü Dr. Shanna Swan’a göre, çevresel faktörlerin belirleyici bir etkiye sahip olduğu ifade ediliyor. Dr. Swan, söz konusu düşüşün “özellikle ama tamamen değil, steroid hormonlarını etkileyen çevresel toksinlerden kaynaklandığını” belirtti.
2017 yılında Dr. Swan ve meslektaşları, 1973 ile 2011 yılları arasında Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya’daki erkeklerde sperm sayısında yaklaşık %60’lık bir azalma olduğunu gösteren kapsamlı bir meta-analiz yayımladı. 2023 yılında araştırmayı yeniden ele alarak verileri 2018 yılına kadar uzattılar ve Afrika, Asya ve Güney Amerika'dan daha önce erişilemeyen verileri de ekleyerek daha şaşırtıcı sonuçlara ulaştılar.
PLASTİK KATKI MADDELERİ İLE İLİŞKİLİ
Dr. Swan’ın bu konudaki uyarısı, kimyasal toksisitelerin insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkileriyle ilgili endişelerin arttığı bir döneme denk geldi. İki hafta önce, çevresel çözümler üzerinde çalışan bir şirket olan Deep Science Ventures tarafından yayımlanan ve Dr. Swan’ın incelediği bir rapor, kimyasal kirliliğin “iklim değişikliği ile aynı seviyede bir tehdit” oluşturduğunu vurguladı, ancak bu konuya çok daha az dikkat çekildi.
1950'lerden beri sperm sayısındaki azalma, plastik kullanımındaki patlamayla ters orantılı olarak ilerliyor. Dr. Swan, plastiklere sıkça eklenen katkı maddeleri ile sperm sayısındaki düşüş arasında artık net bir ilişki olduğunu ifade ediyor.
FETÜSLER VE EMBRİYOLAR ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİLER
Dr. Swan, “Ftalatlar, plastiğin esnekliğini artırmak ve yumuşak görünüm kazanması için eklenen kimyasallardır. Örneğin, yumuşak su şişeleri, tıbbi hortumlar ya da yumuşak gıda kaplarına dokunduğunuzda ftalatlara temas etmiş olursunuz” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Dr. Swan, sözlerine şu şekilde devam etti: “Öte yandan, ftalatlara karşılık gelen bisfenoller vardır. Ftalatlar plastiği yumuşak ve esnek hale getirirken, bisfenoller ise onu sert ve esnek olmayan bir hale getirir. Ftalatlar testosteron düzeyini düşürürken, bisfenoller östrojen seviyesini artırmaktadır.”
Dr. Swan, bu ve diğer endokrin bozucu kimyasalların etkilerinin özellikle rahimde gelişen fetüsler ve embriyolar üzerinde son derece derin olduğunu vurguladı. Daha önce ftalatların doğmamış erkek bebekler üzerindeki etkilerini incelediğini ve gebeliğin kritik dönemlerinde maruz kalmanın cinsel gelişim üzerinde ince deformitelere yol açabileceğini ortaya koyduğunu ifade etti.