Samanyolu'nun Kalbindeki Kara Delik: Uzay-Zamanı Bükmenin Sırrı Ne?

Samanyolu'nun Merkezindeki Kara Delik Hızla Dönüyor

NASA'nın Chandra X-Işını Gözlemevi ve VLA (Very Large Array) radyo teleskobundan elde edilen yeni veriler, Samanyolu'nun merkezinde bulunan süper kütleli kara delik Sagittarius A* (Sgr A*)'nın hızlı bir şekilde döndüğünü ve etrafındaki uzay-zaman dokusunu eğip bükebildiğini ortaya koydu.

Uzmanlar, bu kara deliğin dönüş hızının onun rugby topuna benzer bir şekil almasına neden olduğunu belirtiyor.

Astronomların gözlemlerine göre, birçok büyük galaksinin merkezinde süper kütleli bir kara delik mevcut; Samanyolu da bu galaksiler arasında yer alıyor. Sagittarius A*, Güneş'in yaklaşık 4 milyon katı kadar bir kütleye sahip.

Kara deliklerin özelliklerini anlamak için bilim insanları genellikle iki ana faktörü inceliyor: Kütle ve dönme hızı (spin). Ancak Sagittarius A* hakkında önceki araştırmalar, dönüş hızı konusunda çelişkili sonuçlar sunmuştu; bir kısmı hiç dönmediğini, diğerleri ise maksimum hızda döndüğünü ileri sürmüştü.

YENİ ARAŞTIRMA NE GÖSTERDİ?

Araştırmacılar, X-ışını ve radyo dalgası verilerini kullanarak kara deliğin etrafındaki maddenin hareketini inceledi. Sonuçlar, Sagittarius A*'nın maksimum olası açısal hızın yüzde 60'ı kadar bir hızla döndüğünü ve maksimum açısal momentumun yüzde 90'ına sahip olduğunu ortaya koydu.

Bu bulgular, kara deliğin uzay-zamanı güçlü bir şekilde büktüğünü ve çevresindeki maddeyi etkilediğini gösteriyor. Araştırma ile birlikte paylaşılan bir çizim, kara deliğin çevresindeki uzay-zamanın oval bir yapı olarak görselleştirildiğini gösteriyor. Sarı alanlar, kara deliğe doğru çekilen gazı temsil ederken, oval yapının içinde ve olay ufkunun dışında kalan bölge "boşluk (cavity)" olarak adlandırılıyor. Mavi noktalar ise kara deliğin kutuplarından ışık hızına yakın hızlarla fırlayan jetleri simgeliyor.

NEDEN ÖNEMLİ?

Dönen süper kütleli kara delikler, çevresindeki madde ile etkileşime girerek plazma jetleri oluşturabiliyor. Sgr A*, son birkaç bin yıl boyunca nispeten sessiz kalmasına rağmen, etrafındaki madde yoğunluğu artarsa bu durum değişebilir ve kara delik yeniden aktif hale gelebilir.