Petrol Fiyatları Enflasyonu Yükseltebilir: Tehlike Çanları Çalıyor!

Petrol Fiyatlarındaki Artış Ekonomi Üzerinde Etkili Oluyor

Ekonomi yönetiminin "İçerdeki riskleri dengeleyen unsur" olarak tanımladığı petrol fiyatları, savaşın etkisiyle yükselişe geçti. 1 Haziran'da 62 dolar olan brent petrolün varil fiyatı, 78 dolara kadar çıkmayı başardı. İlk saldırıdan itibaren fiyatlardaki artış yüzde 10'un üzerinde gerçekleşti. Hürmüz Boğazı'nın kapanması ve savaşın ABD'nin müdahil olması gibi riskli senaryolar, bu fiyatların yüksek kalmasına neden olmaya devam ediyor.
Bu tür jeopolitik krizler, enerji fiyatları aracılığıyla hem tüketici enflasyonunu hem de üretici maliyetlerini artırabilir. Nitekim, benzinin ve motorinin litre fiyatının 50 TL'nin üzerine çıkmasına sebep olan hızlı zamları da gözlemledik.
Peki, ekonomi yönetimi bu şok dalgasıyla başa çıkmak için hangi adımları atabilir?
Öncelikle akla gelen konu faiz oranları. Faizlerde bir indirim kararı alınması mümkün görünüyor. Gerekirse sıkı duruşun daha da belirginleşmesi adına bazı likidite araçlarıyla para politikası güçlendirilebilir.
Vergi Düzenlemeleri Gündeme Gelebilir
Hazine'nin doğrudan kullanabileceği araçlardan biri Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ayarlamalarıdır. Akaryakıtın Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerindeki etkisini sınırlamak için geçici vergi indirimleri veya sübvansiyonlar değerlendirilebilir. Ancak bu tercih, mali disiplini zorlayabileceği için ciddi bir kriz durumu olmadığı sürece uygulanmayabilir.
Enerji maliyetleri, ulaştırma, sanayi ve tarım gibi sektörlerde ciddi maliyet baskısı yaratıyor. Bu yüzden belirli sektörler için geçici destek programları ve sübvansiyonlarla arz yönlü bir kalkan oluşturulabilir. Bu tür uygulamalar en son pandemi döneminde test edilmişti.
Özetle;
Petrol fiyatlarındaki artışı öngörmek oldukça zor. Ancak enflasyona tehdit oluşturmaya başladığında, hükümetin hem para, hem maliye politikaları, hem de arz yönlü tedbirler açısından elinde çeşitli seçenekler mevcut. Ekonomi programı, bu tür şoklara ne kadar dayanabiliyorsa, o ölçüde başarılı sayılacak. Enflasyonla mücadele, yalnızca faiz artırmakla değil, dışsal şoklara karşı da hazırlıklı olmakla gerçekleşir.