Patatesin Gizemi Ortaya Çıktı: Atalarından Gelen Beklenmedik Bir İlgili!

Patatesin Evrimi Üzerine Önemli Bir Araştırma

Çin Tarım Bilimleri Akademisi'nde görevli genom biyoloğu Sanwen Huang’ın liderliğindeki bir araştırma ekibi, 450'den fazla kültür patatesi ve 56 farklı yabani türe ilişkin incelemelerde bulundu. Bu çalışma, patatesin toprağın altında gelişimini sağlayan yumrularının evrimine dair önemli bilgiler sunmaktadır. Araştırmacılar, yumru oluşumunda etkili olan iki önemli geni de belirledi.

YOLCULUĞU DOMATESLE BAŞLADI

Modern patates bitkisinin bilimsel adı Solanum tuberosum'dur. Araştırma bulgularına göre, bu bitkinin ataları, Peru’da bulunan ve yumru oluşturmayan Etuberosum adlı patates türü ile yaban domatesidir. Bu iki bitki, yaklaşık 14 milyon yıl önce ortak bir atadan gelişim göstermiş olup, 5 milyon yıl kadar ayrı kaldıktan sonra doğal melezlenme sürecine girmiştir.

Bu melezlenme süreci, And Dağları'nın hızda yükseliş dönemine rastlamaktadır. Yumru oluşturma yeteneği sayesinde patates, soğuk ve kuru iklim koşullarına uyum sağlayarak yeni yaşam alanlarına hızla yayılabildi. Huang, “Yumrular, bitkinin soğuk hava koşullarına dayanıklılığını artırarak, besin depolama ve cinsel üreme süreçlerini kolaylaştırarak hayatta kalmasını sağlamıştır.” ifadelerini kullandı.

"BESLEYİCİ VE BENZERSİZ"

Huang, dünya genelinde patatesin önemli bir besin kaynağı olduğunu belirterek şunları ekledi:

“Haşlama, fırınlama ve kızartma gibi çeşitli pişirme yöntemlerinde kullanılan patates, sadece karbonhidrat değil, aynı zamanda C vitamini, potasyum, lif ve dirençli nişasta açısından da zengindir.”

Dirençli nişasta, bağırsakta sindirilmeyip fermente olarak yararlı bakterilerin beslenmesine yardımcı olur ve sindirim sağlığını olumlu yönde etkiler.

YENİ NESİL BİTKİLER ÜRETİLEBİLİR

Bu araştırma, patates yetiştiriciliğini daha verimli hale getirmek ve genetik mutasyonları elemek için yeni fırsatlar sunmaktadır. Hatta çalışmaya katkıda bulunan araştırmacılardan Zhiyang Zhang, gelecekte üzerinde domates meyvesi bulunan, yer altında ise patates yumrusu üretebilen hibrit bitkilerin geliştirilmesinin mümkün olabileceğini ifade etmiştir.

*Patates ve domates, tütün ve biber de dahil olmak üzere gecegüzeli (nightshade) familyasına aittir. İkisi de benzer çiçek yapısına sahip olup, dikkatli incelendiğinde yaprakları ve çiçekleri de belirgin benzerlikler taşımaktadır. Uygun koşullarda patates bitkisi, küçük yeşil domatesleri andıran meyveler üretebilir; ancak uzmanlar bu meyvelerin zehirli olduğunu ve yenmemesi gerektiğini vurgulamaktadır.