Otizm Neden Erkeklerde Daha Fazla Görülüyor?

### Çevresel Stres Faktörleri Erkek Beyin Gelişiminde Hassasiyet Artırabiliyor

Rochester Üniversitesi’nden bilim insanları, erkek beyinlerinin gelişim dönemlerinde çevresel stres etkenlerine, özellikle "sonsuz kimyasallar" olarak adlandırılan toksik maddelere karşı daha hassas olabileceğini ileri sürdü.

Söz konusu kimyasalların, beyin sinyallerini olumsuz etkileyerek erkek çocuklarında sosyal kaygı, huzursuzluk ve yönergeleri takip etme güçlüğü gibi uzun vadeli davranışsal değişimlere neden olabileceği düşünülüyor.

Bu maddeler, plastik şişelerden giyisel ürünlere ve hatta içme suyuna kadar pek çok üründe bulunabilmektedir. Doğada binlerce yıl bozulmadan kalabilen bu kimyasallar, aynı zamanda kanser, kısırlık ve doğum kusurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Araştırmada özellikle “PFHxA” adı verilen bir "sonsuz kimyasal" dikkat çekti. Bu madde, gıda ambalajları ve leke tutmaz kumaşlar gibi çeşitli ürünlerde yer alıyor. Bilim insanlarına göre PFHxA, otizm ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) gibi durumlarda görülen kaygı benzeri davranışlara yol açabilir; ilginç bir şekilde bu etkilerin büyük oranda erkeklerde ortaya çıktığı ifade ediliyor.

Çalışma kapsamında, yavru fareler bu kimyasala anneleri aracılığıyla maruz bırakıldı. Gebelik ve emzirme süreçlerinde anne farelere PFHxA içeren un kurtları verildi. Böylece yavrular, anne kanı yoluyla gebelik sırasında ve süt yoluyla doğum sonrası kimyasala maruz kalmış oldular.

Elde edilen sonuçlar oldukça dikkat çekiciydi. Erkek yavru farelerde fiziksel aktivite azalması, artan kaygı düzeyi ve hafıza sorunları gözlemlenirken, dişi yavrularda benzer etkilere rastlanmadı. Daha önemlisi, bu etkilerin kimyasala ilk maruz kalındıktan yıllar sonra bile sürdüğü görüldü. Bu bulgu, PFHxA'nın beyin üzerinde kalıcı hasarlara yol açabileceğine dair bir gösterge olarak algılanıyor.

Araştırmacılar, PFHxA'nın beyne olan zararları üzerinde daha fazla inceleme yapılmasının önemine işaret ederek, hareket, hafıza ve duygularla ilgili beyin bölgelerine odaklanacak yeni araştırmalar yapılmasını umuyor.

Bu gelişmeler, DEHB tanılarındaki artışı gösteren endişelerin yükseldiği bir dönemle örtüşüyor. İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri’ne (NHS) göre, şu anda yaklaşık 2,5 milyon kişi DEHB ile yaşamaktadır. Bu nörogelişimsel bozukluk, dikkat dağınıklığı, dürtü kontrolü sorunları ve aşırı hareketlilik ile karakterizedir.

Aynı şekilde, İngiltere’de otizm tanısı bekleyenlerin sayısının 200 bine ulaşması, sağlık sisteminin bu konuda ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğunu gözler önüne seriyor.

Otizmli çocuklar genellikle göz teması kurmaz, isimleri söylendiğinde tepki vermeyebilir ve çeşitli davranışlar sergileyebilir. Bu durum, bir hastalıktan ziyade doğuştan gelen bir farklılık olarak tanımlanmaktadır ve çoğu zaman çocukluk döneminde teşhis edilse de bazen daha geç fark edilebilir.

Geçmişte, otizm ve DEHB'nin erkeklerde daha sık görüldüğü düşünülüyordu. Ancak uzmanlar, bu oranın erkeklerin belirtilerinin daha çabuk fark edilmesi ve daha hızlı teşhis konulmasından kaynaklanabileceğine dikkat çekiyor. NHS’ye göre, otizmli kız çocukları, etraflarındaki diğer çocukları taklit ederek belirtilerini gizleyebiliyor.

Yine de, araştırmacılar "sonsuz kimyasalların" bu durumların artışında etkili olabileceğinden endişe etmekte. PFAS adı verilen bu kimyasallar, dayanıklılıkları sebebiyle birçok günlük üründe kullanılmaktadır. Ancak geçen yıl gerçekleştirilen 500’ün üzerinde çalışmanın incelendiği kapsamlı bir derleme, bu maddelerin bağışıklık sistemini zayıflattığını ve kanserle bağlantılı ciddi sağlık sorunları meydana getirebileceğini ortaya koymuştur.