Okyanus Asitlenmesi Tehlikesi: Kritik Eşik Aşıldı

Okyanuslardaki asitlenme, Dünya'nın ekolojik sağlığını göstermekte olan önemli göstergelerden biri olarak değerlendiriliyor. Yeni bir araştırmaya göre, okyanusların bu konuda tehlikeli eşiği aşmak üzere olduğu, hatta bazı bölgelerde bu sınırın çoktan geçildiği ifade ediliyor.

"OKYANUS ASİTLENMESİNİN GEZEGENSEL SINIRLARI"

ABD ve İngiltere'den bilim insanları tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, “okyanus asitlenmesinin gezegensel sınırı” olarak kabul edilen kriterler değerlendirildi. Bu sınır, deniz suyundaki ortalama aragonit doygunluğunun yüzde 20 oranında azalması şeklinde tanımlanıyor. Aragonit, deniz canlılarının kabuk ve iskelet yapımında kullandığı bir kalsiyum karbonat formudur.

Bilim insanları, bilgisayar modelleri ile yapılan güncel saha ölçümlerini bir araya getirerek gerçekleştirdikleri analizde, dünya okyanuslarının bu kritik eşiğe hızla yaklaştığını ya da bazı bölgelerde bu sınırı tamamen geçtiğini gösterdiler. Derin sularda bu sınırın yüzde 60 oranında aşıldığı, yüzey sularında ise bu oranın yüzde 40'ının tehlikeli seviyelere ulaştığı tespit edildi.
Araştırma ekibi, aragonit doygunluğundaki yüzde 10'luk bir azalmanın bile ciddi etkilere yol açtığını ve bu oranın gezegensel sınır olarak kabul edilmesi gerektiğini savunuyor. Okyusların bu kritik eşiği, aslında 2000'li yılların başından itibaren geçtiği bildiriliyor.

KUTUP BÖLGELERİ VE DERİN SULARDA CİDDİ DURUM

İngiltere'deki Plymouth Deniz Laboratuvarı'ndan biyolojik okyanus bilimci Helen Findlay, yüzey sularında en büyük değişimlerin kutup bölgelerinde yaşandığına, derin sularda ise kutup çevresindeki alanlar ve Amerika'nın batı kıyısı ile ekvator yakınlarındaki “yükselme bölgelerinde” durumun daha da kritik olduğunu dile getirdi.
Okyanus asitlenmesi, gözle görülmemesine karşın deniz yaşamı üzerinde büyük tahribatlar yaratıyor. Mercan resiflerini yok ediyor, kabuk oluşturan canlılar için denizi yaşanmaz hale getiriyor ve birçok türün zayıflamasına ya da yok olmasına neden oluyor. Bu durum, ekosistemin tüm yapısını etkileyerek zincirleme bozulmalara yol açıyor.

SERA GAZLARI ROL OYNUYOR

Okyanus asitlenmesinin başlıca nedeni, atmosferdeki karbondioksitin okyanuslar tarafından emilerek suyla etkileşime girmesi. Sera gazı emisyonları arttıkça, okyanusların asitlenmesi de artış gösteriyor.
Findlay, “Okyanus canlılarının büyük çoğunluğu yalnızca yüzeyde yaşayamaz. Derin sularda pek çok bitki ve hayvan bulunmaktadır. Bu alanlarda meydana gelen büyük değişimlerin, asitlenmenin düşündüğümüzden çok daha büyük sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor,” diyerek derin deniz mercanları gibi hayati habitatların tehlike altında olduğunu vurguladı.

Bilim insanlarının üzerinde uzlaştığı dokuz gezegensel sınırdan biri olan okyanus asitlenmesi, bu çalışma ile birlikte aşılan yedinci sınır haline geliyor. Bu durum, Dünya'nın ekosistem sağlığı açısından kritik bir noktada olduğunu ortaya koyuyor.

Araştırmacılar, özellikle asitlenmeye karşı en savunmasız bölgelerde acil önlemler alınması gerektiğini ve henüz fazla etkilenmemiş alanlar için koruma stratejileri geliştirilmesi önerisinde bulunuyor.