NASA, Mars'ta Yaşam Umutlarını Artıran Çarpıcı Açıklamayı Yaptı!

# NASA, Mars'taki Yeni Keşfini Duyurdu

NASA yetkilileri, Mars üzerinde bulunan Perseverance keşif aracının topladığı olağandışı bir örnekle ilgili yeni bir bulguyu 10 Eylül'de açıklayacağını duyurdu. Bu duyuru, Kızıl Gezegen'de yaşamın var olup olmadığına dair yıllardır süregelen merak edilen soruyu yeniden gündeme getirdi. Sosyal medyada ve basında yer alan bazı iddialara göre, uzay ajansı bu konuda önemli bir yaşam bulgusu açıklamayı planlıyordu.
NASA'nın internet sitesinden canlı olarak yayınlanan basın toplantısı, Türkiye saatiyle 18.00'de başladı ve ekip yayın sırasında çeşitli görseller paylaştı.

NASA NE BULDU?

Geçtiğimiz yıl Perseverance, Mars’taki Jezero Krateri’nde yer alan "Bright Angel" (Parıldayan Melek) isimli eski bir göl yatağını incelerken, "leopar benekleri" ve "haşhaş tanelerine" benzer sıra dışı işaretler içeren bir kaya keşfetti. Dünya'da genellikle bu tür işaretlerin, mikroskobik canlıların geçmişteki faaliyetlerini işaret ettiği düşünülmektedir.
Milimetre boyutundaki koyu renkli dairelerden oluşan leopar benekleri ile daha küçük koyu noktalar halindeki haşhaş taneleri, “Cheyava Şelalesi” adı verilen bir kayaçta bulundu. Bu işaretler, kalsiyum sülfat tabakaları arasında sıkışmış durumda bulunuyor. Kalsiyum sülfat genellikle suyun varlığıyla meydana gelen bir mineral olup, yaşam için gerekli olan koşullardan biridir.
Bugün ise NASA, yeni bulgular paylaşarak, “Sapphire Canyon” (Safir Kanyon) olarak adlandırılan bir kaya örneğiyle birlikte “Masonic Temple” isimli başka bir örnekten elde edilen verileri açıkladı.

ÖRNEKLER NE SÖYLÜYOR?

NASA'nın açıklamasına göre Safir Kanyon ve Masonic Temple adlı örneklerde, kil bakımından zengin kayalar içinde kimyasal olarak indirgenmiş demir fosfat ve demir sülfür minerallerine ait yeşilimsi noktalar tespit edildi. Dünya'daki leopar benekleri ve haşhaş taneleri, mikrobiyal yaşam ile ilişkilendiriliyor. Çünkü bu tür canlıların enerji üretiminde kullandıkları indirgenme-yükseltgenme (redoks) reaksiyonları, elektron kazanmış indirgenmiş halde demir ve kükürt birikintileri bırakmaktadır.
YAŞAMIN VARLIĞI KESİN Mİ?
Ancak bu bulgular, Mars'ta mikrobiyal yaşamın keşfine dair kesin bir kanıt anlamına gelmiyor.

Cheyava Şelalesi'ndeki işaretler ya mikroplar tarafından ya da yüksek sıcaklıklarda gerçekleşen başka yaşamla ilgisiz tepkimeler sonucu oluşmuş olabilir.
Yine de Perseverance’ın araçlarının yaptığı analizler, bu izlerin gerçekten indirgenmiş mineraller içerdiğini kanıtladı. Bu durum, ilk açıklamanın daha olası olduğu anlamına geliyor.
Ancak araştırmacılar, Mars’ta yaşamın kesin olarak var olduğunu henüz kanıtlamış değiller.

“MARS’TA YAŞAMIN VARLIĞINA DAİR EN GÜÇLÜ İŞARETLERDEN BİRİ”

NASA'nın Nature dergisinde yayınlanan yeni araştırma makalesinin başyazarı Joel Hurowitz, bu bulguların “Şimdiye kadar Mars’ta yaşamın varlığına dair en güçlü işaretlerden biri” olduğunu ifade etti.
Washington Post'a konuşan Hurowitz, bu kayaları Perseverance’ın 2021’de Mars’a inişinden beri “astrobiolojik açıdan en heyecan verici örnekler” olarak nitelendirdi:
“Bu örnek, biyolojik kökenli olabilecek bir işaret, yani potansiyel bir biyoişaret içeriyor. Topladığımız diğer örnekler için bunu söyleyemeyiz.”
SAFİR KANYON’UN ÖNEMİ: “KANITLARIN BULUNDUĞU TEK YER”
NASA’nın resmi basın bülteni, keşif hakkında merak uyandıracak şekilde sınırlı bilgi vermişti. Açıklamada, söz konusu örneğin Temmuz 2024’te Jezero Krateri’nden toplandığı aktarılmakta.
Perseverance, Şubat 2021’den bu yana Mars’ın bu bölgesini inceliyor. NASA, Jezero Krateri’nin daha önce yaşam barındırmış olabileceğini düşünmektedir.
Safir Kanyon, isminin çağrıştırdığı gibi bir yer şekli değil, Mars’ta Perseverance tarafından toplanmış tek bir kaya örneğidir. NASA, her topladığı örneğe özel isimler atamaktadır.
Bu örneğin, “Neretva Vallis” adındaki eski bir nehir vadisinden geldiği ve bu vadinin çok uzun zaman önce Jezero Krateri’ne akan sular tarafından şekillendiği varsayılmaktadır.
NASA, Safir Kanyon’un daha önce “Cheyava Şelalesi” adını taşıyan bir başka damarlı kayadan çıkarıldığını bildirdi. Cheyava Şelalesi, yüzeyindeki haşhaş tohumu benzeri noktalar ve leopar desenleri ile dikkat çekiyor. Ancak NASA’ya göre burası, Mars’ta yaşamla ilişkili kimyasal reaksiyonlar ve organik moleküllerin kanıtlarına rastlanan tek yerdir.

ÖRNEKLER DÜNYA’YA GELECEK Mİ?

Cheyava Şelalesi ve yeni örnekler üzerinde Mars yüzeyinde yapılabilecek analizlerin sınırına ulaşılmış durumdadır. Artık bu örneklerin Dünya’ya getirilerek daha ayrıntılı incelenmesi gerekmektedir.
Safir Kanyon, Perseverance’ın topladığı örnekler arasında 25’inci sırada yer almaktadır. NASA, bu örnekleri bir gün Dünya’ya getirmeyi planlamaktadır. Ancak Mars Örnek Getirme Programı (MSR), bütçe kısıtlamaları, karmaşık fırlatma planları ve siyasi önceliklerdeki değişiklikler nedeniyle belirsizlik içinde bulunmaktadır.
NASA, söz konusu örneğin Dünya’da daha ileri düzeyde analiz edilip edilmeyeceği konusunda bir açıklama yapmamıştır. Ancak bilim insanları, bunun kuvvetle muhtemel olduğunu düşünmektedir.
Şimdilik Perseverance, Mars’ta topladığı örnekleri kendi başına analiz ederek yalnızca bulgularını Dünya’da çalışan araştırmacılara iletebilmektedir.
NASA, bulgularla ilgili bir bilimsel makalenin ilerleyen dönemlerde yayımlanacağını da açıklamıştır.
DEV KADRO BASININ ÖNÜNDE

Geçtiğimiz yıl Curiosity uzay aracı, bir kayayı parçalayarak Mars'ta saf kükürt keşfetmişti. Perseverance da yüzeyinde dağılmış beyaz kayalar tespit ederek merak uyandırmıştı. NASA, bu keşifleri basın bültenleri aracılığıyla duyurmuştu. Uzay aracı, bu kez gazetecilerin önünde geniş bir kadroyla basın açıklaması yaparak merak uyandırdı.
Uzay meraklıları uzun bir süredir “Safir Kanyon” kayasında biyolojik imzalar, yani geçmişte gezegende mevcut olan mikrobiyal yaşamın izlerinin bulunduğuna inanıyorlardı.
Basın açıklamasına katılan isimler arasında NASA’nın Vekil Yöneticisi Sean Duffy, Bilim Misyon Direktörlüğü Başkanı Nicky Fox ve Mars projelerinde görev alan üst düzey bilim insanı Lindsay Hays da yer aldı.