Yasemin Döngü

Mutlak Butlan: Anlamı ve Uygulanma Koşulları Nelerdir?

Mutlak Butlan: Anlamı ve Uygulanma Koşulları Nelerdir?

MUTLAK BUTLAN NEDİR?

Kelime anlamı olarak butlan; hukuki bir terim olarak geçersizlik ve hükümsüzlük anlamına geliyor. Arapça kökenli bu terim, hukuki işlemlerin varlık koşullarının yetersiz veya aykırı olmaları durumunda gündeme gelir ve işlemleri geçersiz kılar. Mutlak butlanın düzeltilmesi hukuken mümkün değildir. Her kanuna aykırı durumda butlan ilan edilmezken, kişinin emredici kurallara aykırılık yapmış olması gereklidir. İşte, mutlak butlanla ilgili detaylar…

Mutlak butlan, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) kurultay davasıyla birlikte gündeme gelmiştir. Bu terim, hukuki bir işlemin temelinde bulunan bir eksiklik veya bozukluklar sonucunda geçersiz kılınacağını ifade etmektedir.
Mutlak butlan; gerçekleşmiş bir işlemin kanun gereği geçersiz sayılması ve taraflarca bu işlemin ardından düzeltme şansının olmaması halidir. Mahkemeye sunulan uyuşmazlık davalarında sıklıkla "mutlak butlan" durumu re’sen tespit edilmektedir.

Mutlak butlan kararı, kamu düzeni ve genel ahlak gibi temel değerlerin korunması amacını taşır.
Emredici kurallara aykırılık durumları (vergi kaçakçılığına dair anlaşmalar, Türk Ceza Kanunu’nda yasaklanan eylemlere ilişkin sözleşmeler, seçim güvenliğini tehdit eden anlaşmalar vb.),
ahlaka aykırılık (evliliği sona erdirmeye dair sözleşmeler, insan onuruna zarar veren sözleşmeler, aile yapısını tehdit eden anlaşmalar vb.),
kamu düzenine aykırılık,
şekil şartlarına uymama (tapu işlemlerinde satış sözleşmelerinin resmi olmaması, nikah akdinin hukuka aykırı olması, şirket kuruluşundaki uygunsuzluklar vb.),
ve fiil ehliyetsizliği (hukuki kişiliği olmayanlar adına yapılan işlemler, henüz kurulmayan ya da sona ermiş tüzel kişilikler adına yapılan işlemler, akıl sağlığı yerinde olmayan bireylerin gerçekleştirdikleri işlemler vb.) gibi durumlar mutlak butlanın sebepleri arasında yer alır.

Mutlak butlan, CHP’nin kurultay iptali davasıyla birlikte hukuki bir terim olarak öne çıktı. 15 Eylül'de gerçekleştirilecek olan mahkemeden kurultayın iptali ve mutlak butlan kararı çıkması durumunda, eski genel başkan Kemal Kılıçdaroğlu'nun yeniden partinin başına geçme ihtimali bulunuyor. Eğer Kılıçdaroğlu görevi kabul etmezse, başka bir isim kayyum olarak atanabilir. Saat 10.00’da başlayan mahkemeden kısa süre içinde sonucun çıkması bekleniyor.