Gazze İçin Tarihi Zirve Mısır'da Gerçekleşiyor

Bugün Mısır'da düzenlenecek uluslararası zirve, yalnızca Gazze'deki ateşkesin kalıcı barışa dönüşmesi açısından değil, aynı zamanda Ortadoğu'nun geleceği için de büyük bir önem taşıyor.

ABD Başkanı Donald Trump, sabah saatlerinde İsrail'e yapacağı kısa ziyaretin ardından öğleden sonra Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentine geçecek ve burada Mısır Devlet Başkanı Abdel Fettah el-Sisi ile birlikte Ortadoğu zirvesinin eş başkanlığını üstlenecek.

Kahire'den yapılan açıklamada, zirvenin ana amacının "Gazze Şeridi'ndeki çatışmayı sonlandırmak, Orta Doğu'ya barış ve istikrar getirme çabalarını artırmak ve bölgesel güvenliğin yeni bir aşamasını başlatmak" olduğu belirtildi.

Zirveye, aralarında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da bulunduğu 20'den fazla liderin katılım göstermesi bekleniyor. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Avrupa Birliği (AB) Konsey Başkanı Antonio Costa da zirvede yer alacak. İsrail ve Hamas'ın toplantıya katılmayacağı, Trump ve diğer katılımcıların barış planına imza atacakları ifade edildi. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın da Şarm el-Şeyh'te olması öngörülüyor.

Mısır'daki zirve, "ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze çatışmasını sonlandırmak için hazırladığı kapsamlı planın" ilk aşamasının, gittikçe daha karmaşık hale gelen rehine takası da dahil, tamamlanmasının hemen ardından gerçekleşecek.

Trump'ın Mısır'daki zirve aracılığıyla, göreve geldiğinden bu yana öne çıkarmaya çalıştığı "barışı sağlayan lider" imajını pekiştirmesi ve Ortadoğu'ya barış getiren bir lider olarak kendini tanıtması bekleniyor.

GÜNDEM PLANI UYGULANACAK

Zirvenin ilk hedefi, Trump ile anılan planın geri kalan maddelerinin hayata geçirilmesi. 20 maddelik planda uygulanması sorun teşkil etmesi muhtemel bazı kritik unsurlar dikkat çekiyor. Bu unsurlar arasında, Hamas'ın silahsızlandırılması, Gazze yönetiminden çıkarılması ve komşularına tehdit oluşturmaması için garanti verilmesi yer alıyor.

Trump planına göre, bölge ülkeleri, Hamas'ın ileride İsrail'e karşı herhangi bir eylemde bulunmayacağına dair garanti vermekle yükümlü olacak. Bunun yanı sıra, Trump da Ortadoğu liderlerine İsrail'in saldırmayacağına dair güvence verecek. Uluslararası İstikrar Gücü'nün (USG) kurulması ve Filistin güvenlik güçlerinin eğitimi gibi önemli süreçler de zirvede masaya yatırılacak. USG'nin, Hamas'ın silahsızlandırılmasında ve Filistin polis güçlerinin eğitiminde kritik bir rol oynaması öngörülüyor. Filistin polis gücünün kurulmasında Mısır ve Ürdün'ün önemli görevler üstleneceği düşünülüyor.

USG'nin yapısı, görev tanımı ve kapsamı gibi meselelerle ilgili ilk görüşmelerin geçen hafta Paris'te yapıldığı bildiriliyor. Bugün Mısır'da bu konuların devamının gelmesi ve zirveye katılan liderlerin, başta USG'ye iştirak olmak üzere, ülkelerinin barış sürecine katkıları hakkında bilgi vermeleri bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da geçen hafta, Türkiye'nin "görev gücünde" yer alacağını duyurmuş, ancak detay vermemişti.

USG İÇİN BM KARARI GELİR Mİ?

Liderlerin zirvede ele alması beklenen diğer bir konu, Trump'ın planı ve USG'nin kurulması süreçlerinin Birleşmiş Milletler (BM) güvencesine alınması. Fransa ve Mısır, BM Güvenlik Konseyi'nin Gazze'deki güçle ilgili bir karar alması gerektiğini savunan ülkeler arasında yer alıyor. Bu adımın atılmasıyla, hem planın uygulanması hem de uluslararası gücün konuşlandırılması, BM ve uluslararası hukuk güvencesi altında olacak. BM Genel Sekreteri Guterres'in bu konuda temaslar yürüttüğü belirtiliyor. Ancak İsrail, BM kararlarına karşı tavır alıyor. Gazze'deki BM varlığının, gelecekte atılacak adımları sınırlayacağından endişe eden İsrail, ABD'yi de bu doğrultuda bir tutum sergilemeye çağırıyor.

İSRAİL PLANI SABOTE EDEBİLİR Mİ?

Trump planının taraflarca kabullenilmesine rağmen, özellikle bölge başkentlerinde en çok sorulan soru, İsrail'in süreci sabote edip etmeyeceği. Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz hafta sonu yaptığı açıklamalarda, İsrail'in daha önce verdiği sözleri tutmadığını hatırlatarak, süreci sabote etmesi halinde en ağır sonuçlarla karşılaşacaklarına dair uyarıda bulundu. Erdoğan, İslam ülkelerini de İsrail'in anlaşmaya uyması konusunda baskı yapmaları için harekete geçmeye davet etti.

Mısır zirvesinde de, İsrail'in ateşkesi ihlal etme ve yeniden askeri operasyonlara başlayamaması için Trump'ın devrede olması gerektiği mesajının verilmesi bekleniyor. Anlaşmanın gereği olarak, Trump ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair arasında oluşturulacak bir kurul, Gazze'nin yönetimi ve ateşkes sürecinin gözetiminden sorumlu tutulacak. Trump'ın Mısır'daki zirvede ateşkes planının eksiksiz bir şekilde uygulanması konusunda net mesajlar vermesi öngörülüyor.

İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VİZYONU

Trump planının en fazla eleştirilen yönlerinden biri, İsrail-Filistin sorununu kalıcı olarak çözmek için iki devletli çözüm vizyonuna yeterli vurgu yapmamasıdır. Planın 19. maddesinde, Filistinlilerin reform sürecini tamamlamaları ve koşulların tamamen sağlandığı takdirde, Filistinlilerin kendi geleceklerini belirlemesi ve devlet kurma süreçlerinin gündeme gelebileceği belirtiliyor.

Mısır zirvesine katılacak hem Avrupalı hem de İslam ülkelerinin hemen hepsinin iki devletli çözüm vizyonuna sahip çıkmaları, zirve sırasında bu konu üzerinde de durulacağına işaret ediyor. Fransa ve Suudi Arabistan'ın Temmuz sonlarında BM'de düzenledikleri konferansta, iki devletli çözüme dair bir plan benimsenmiş ve BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada 142 ülke tarafından desteklenmiştir.

Ateşkesin sağlanmasının ardından, Gazze'nin yeniden inşası ve ekonomik yaşamın canlandırılmasıyla birlikte, iki devletli çözüm vizyonunun daha da güçlenmesi öngörülüyor.