Metan Gazı ve Sağlık Üzerindeki Riskleri

Metan gazı (CH₄), bir karbon ve dört hidrojen atomundan oluşan, renksiz, kokusuz ve yanıcı bir gazdır. Atmosferde az miktarda yer alsa da, sera etkisi açısından son derece yüksek bir potansiyele sahiptir. Karbon dioksitten yaklaşık 25 kat daha etkili bir sera gazı olarak öne çıkmaktadır.

METAN GAZI NASIL OLUŞUR?

Metan gazı, hem doğal yollarla hem de insan aktiviteleri sonucunda meydana gelir:
Doğal Kaynaklar:
Bataklıklar, sulak alanlar ve göl gibi oksijensiz (anaerobik) çevrelerde organik madde ayrışmasıyla doğal olarak üretilir.
Jeolojik kaynaklar: Yer altındaki fosil yakıt yataklarında (doğal gaz rezervleri) oluşmaktadır. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) verilerine göre, doğal gazın %70–90'lık kısmı metandan oluşur.
Hayvan sindirim sistemleri: Özellikle geviş getiren hayvanlar (inek, koyun gibi) sindirim süreçlerinde metan üretmektedir.
İnsan Kaynaklı Etkenler:
Tarım: Pirinç tarlaları, hayvancılık faaliyetleri ve gübre yönetimi metan salınımının önemli nedenleri arasında yer alır.
Katı atık depolama alanları: Çöp sahalarında organik atıkların oksijensiz ortamda parçalanmasıyla metan meydana gelir.
Enerji üretimi ve kömür madenciliği: Fosil yakıtların çıkarılması ve kullanılması sırasında metan salınımı gerçekleşir.

METAN GAZI ZEHİRLENMESİ NEDİR, BELİRTİLERİ NELER?

Metan gazı (CH₄), renksiz, kokusuz ve yanıcı bir yapıdadır. Doğal gazın büyük bir kısmını oluşturan metan, normal koşullar altında toksik (zehirleyici) bir gaz değildir. Ancak, kapalı ve yetersiz havalandırmaya sahip ortamlarda yüksek seviyelerde birikmesi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.
Metan gazı zehirlenmesi, doğrudan bir zehirlenme durumu olmaktan ziyade, ortamda oksijen seviyesinin düşmesi ile meydana gelen boğulma ve oksijen eksikliği sonucunda oluşur. Bu sebeple metan gazı zehirlenmesi, teknik olarak "hipoksiye bağlı zehirlenme" biçiminde tanımlanmaktadır.

Metan gazı birikimi nedeniyle oksijen seviyesinin azalması sonucunda şu belirtiler ortaya çıkabilir:
Baş dönmesi,
Baş ağrısı,
Sersemlik hissi,
Yorgunluk,
Bulantı,
Nefes darlığı,
Bilinç kaybı,
Uzun süre maruz kalındığında ölüm (oksijen yetersizliği nedeniyle).
Bu belirtiler genellikle ani ve hızlı bir şekilde gelişir, çünkü kişi metan gazını fark edemez (kokusuzdur).