Nijer Hükümeti, Nadir Mars Meteorunun Satışını Soruşturuyor

Nijer hükümeti, 2023 yılında Agadez bölgesinde keşfedilen nadir bir Mars meteorunun geçtiğimiz ay New York'ta gerçekleştirilen Sotheby’s müzayedesinde 4,3 milyon dolara satılmasının ardından bir soruşturma başlattı.

“NWA 16788” adı verilen ve 24,7 kilogram ağırlığındaki bu göktaşı, Dünya üzerinde bulunan en büyük Mars kökenli örnek olarak tarihe geçti.

Müzayedede alıcı ve satıcıların kimlikleri gizli tutulurken, elde edilen gelirin Nijer’e ulaşıp ulaşmadığı ise belirsizliğini koruyor.

Nijer hükümeti, meteorun yurt dışına çıkarılmasının yasal olup olmadığı noktasında “ciddi şüpheler” taşıdığını ve “yasa dışı uluslararası ticaret” kaygıları bulunduğunu ifade etti.

Sotheby’s ise göktaşının yurtdışına ihracı ve satışı konusunda tüm uluslararası prosedürlere uyulduğunu savunuyor.

Keşiften Müzayedeye Uzanılan Süreç

İtalyan akademik kaynaklara göre, söz konusu meteor 16 Kasım 2023’te Agadez bölgesinde bir “meteor avcısı” tarafından keşfedildi.

Yerel halktan uluslararası bir satıcıya geçen göktaşı, sonrasında İtalya'nın Arezzo kentindeki özel bir galeriye götürüldü.

Burada bilimsel incelemeye tabi tutulan NWA 16788, kısa bir süreliğine İtalya’da sergilendikten sonra New York’taki müzayedede satışa sunuldu.

Hukuki Boşluk Üzerine Tartışmalar

Chicago Üniversitesi'nden Prof. Paul Sereno, Nijer’in kültürel ve doğal mirasının iadesi için uzun süredir kampanya yürütüyor.

Sereno, “Uluslararası hukuk, bir ülkenin mirasının, ister kültürel, ister doğal ya da uzaydan gelen, izinsiz olarak çıkarılmasına izin vermez. Kolonyal dönemden bu yana bu anlayış değişmedi” dedi.

Nijer’in 1997'de yürürlüğe giren miras yasasında mineral örneklerinin korunmasına yönelik düzenlemeler bulunsa da, meteorların kapsama dahil edilmediği dikkat çekiyor. Bu durum, göktaşının nasıl herhangi bir engel olmadan ülke dışına çıkarıldığı konusunda soru işaretleri doğuruyor.

Prof. Sereno, NWA 16788’in satışından kaynaklanan sürecin, hem Nijer yönetimini hukuki boşluğu kapamaya hem de meteorun iadesi için uluslararası girişimlerde bulunmaya yönlendirmesi açısından bir dönüm noktası olmasını umuyor.