Mantar avında tarih yazdı: Çiğ tüketilen türü ölümcül!

Karaman'da Yeni Bir Yılan Pancarı Türü Keşfedildi

Karaman'da bulunan, Latince "Biarum gulsenianum" adıyla bilinen, Türkçe'de ise "Karaman yılan pancarı" olarak adlandırılan yeni bir endemik bitki türü literatüre girdi. Yaklaşık iki yıl önce, Karaman'da organik tarım yapan Gülşen Kavas, Dereköy civarında mantar toplarken şüpheli bir bitkiyle karşılaştı. Bu bitkiyi fotoğraflayan Kavas, görüntüleri Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Biyoçeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doktor Öğretim Üyesi Ömer Çeçen'e iletti.

Çeçen, bitkiyi analiz ettikten sonra detaylı fotoğraflarını ve örneklerini Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi'nden Prof. Dr. Hasan Yıldırım’a ulaştırdı. İlgili literatür tarama çalışmalarına Yıldırım'a ek olarak, bu alanda önemli araştırmalar yapan Şanlıurfa'dan biyoloji öğretmeni Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos ve Balıkesir Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde öğrenim gören bitki ressamı Hazelnas Varol da katıldı.

Karaman yılan pancarı, sonbaharda çiçek açan diğer yılan pancarı türlerinden farklı olarak, ilkbahar-yaz geçişinde çiçeklenmektedir. Bu tür, yaz ayları başında çiçek açan ve Antalya çevresinde yayılış gösteren Dağ yılan pancarı (Biarum rifatii) ile karşılaştırılarak incelendi. Araştırmalarda bitkinin çiçek organlarının farklı olduğu ve çiçeğinin dağ yılan pancarına göre çok daha küçük olduğu tespit edilmiştir.

Bu keşfin ardından hazırlanan bilimsel makale, taksonomik botanik alanında saygın dergilerden biri olan Annales Botanici Fennici’nin son sayısında yayımlandı.

"KARAMAN YILAN PANCARI"

Yeni keşfedilen bitkiye, yayılış gösterdiği bölgeyi anımsatacak şekilde "Karaman yılan pancarı" adı verildi. Bilimsel adı ise, bu keşifte öncü olan Gülşen Kavas’a atfen "Biarum gulsenianum" olarak belirlendi.

"ZEHİRLİ BİR BİTKİ"

Prof. Dr. Hasan Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni bir keşfe imza atmaktan duydukları mutluluğu dile getirdi. Karaman yılan pancarının zehirli bir bitki olduğunu belirten Yıldırım, "Yılanyastığıgiller olarak bilinen Araceae familyasına aittir. Biarum grubu dünya genelinde yaklaşık 22 türle temsil edilmektedir. Bu bitki, Akdeniz havzası ülkeleri, Türkiye ve İran ile Irak gibi bazı Orta Doğu ülkelerinde yayılım göstermektedir. Ülkemiz 12 farklı tür barındırmakta ve bu türlerin dört tanesi ülkemize özgü, endemik türlerdir.” ifadelerini kullandı.

Hasan Yıldırım, bu bitkinin çiğ tüketildiğinde zehirlenmelere yol açabileceğini vurguladı. Yıldırım, "Tirşik" veya "kari" gibi yerel adlarla bilinen yılan yastığı türlerinin bazı bölgelerde kaynatılarak ya da farklı işlemlerle tüketilebildiğini de sözlerine ekledi.

Bu bitkinin dar bir yayılışa sahip olduğunu belirten Yıldırım, "Hocalarımızla yaptığımız çalışmalarda, 100'den az birey olduğunu tespit ettik. Bu tür için oldukça kritik bir durum. Habitat tahribatları alanında ciddi sorunlar yaratıyor. Bu açıdan yerel yönetimlerin, Milli Parklar ile akademisyenlerce oluşturulabilecek ekiplerin bir araya gelerek bu bitkinin korunması için çalışmalar yapması oldukça önem taşımaktadır." şeklinde konuştu.