Mert Doğru

Kırım: Paylaşım Aşamasında Sıkıntılar Yaşayan Yarımada

Kırım: Paylaşım Aşamasında Sıkıntılar Yaşayan Yarımada

Kırım'ın Stratejik ve Tarihsel Önemi

Ukrayna, savaşın yanı sıra barışın da kritik merkezinde yer alıyor. Hem Rusya hem de Ukrayna için önemli bir kırmızı çizgi konumunda. Savaşın devam ettiği bu süreçte, barış çabalarının yoğunluğu artarken, dikkatler tekrar Kırım yarımadasına çevrildi.
27 bin kilometrekarelik bir alanı kaplayan Kırım, hem stratejik hem de ekonomik açıdan paha biçilmez bir değer taşıyor.

CAZİBE MERKEZİ

Kırım'ın kontrolü, ticari gemilerin rotaları ile doğal gaz ve petrol kaynaklarının denetimi açısından son derece kritik. Ayrıca tahıl sevkiyatı için de bu bölge stratejik bir konuma sahip. Ziyaretçilerine sunduğu tatil beldeleri ve ılıman yaz iklimiyle Kırım, Ruslar için bir cazibe merkezi olma özelliği taşıyor.

TARİHSEL ÖNEMİ DE BÜYÜK

Kırım, Ruslar için tarihsel olarak da büyük bir öneme sahip. Rusya ile Kırım arasında güçlü bir bağ olduğu ifade ediliyor. 1783 yılında Büyük Katerina döneminde, Kırım Çarlık Rusyası'nın topraklarına katıldı ve yüzlerce yıl boyunca Rus topraklarının bir parçası olarak kaldı. 1921 yılında Kırım, Sovyetler Birliği'nin bir parçası haline geldi. Müslüman Tatarların nüfusunun çoğunluğu oluşturduğu Kırım, 1944 yılında Sovyetler Birliği lideri Stalin tarafından Tatarların sürgün edilmesiyle birlikte Rus nüfusunun yerleştirildiği bir bölge haline geldi.

UKRAYNA'YA GEÇİŞ

1954 yılına gelindiğinde, Kırım'ın kaderi tekrar değişti. Dönemin Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev, Rusya ve Ukrayna'nın birleşmesinin 300. yıl dönümünde Kırım'ı Ukrayna'ya hediye etti. O dönemde Ukrayna, Sovyetler Birliği'ne bağlı olduğu için bu adım sembolik bir anlam taşıyordu. Ancak Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasıyla Ukrayna bağımsızlığını ilan etti ve Kırım, Ukrayna toprakları içerisinde özerk bir cumhuriyet olarak kalmaya başladı. Kırım'daki Sivastopol Limanı, Rus donanmasına kiralandı.
Şubat 2014’te, Rusya yanlısı Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in yönetimine karşı düzenlenen protestoların ardından devrilmesi, Kırım'ın kaderini bir kez daha değiştirdi. Yanukoviç'in düşmesinin akabinde Rusya, Kırım'ı işgal etti. Mart 2014’te yapılan referandum sonucunda Kırım, Rusya’ya bağlandı. Ancak uluslararası toplum, bu referandumun sonucunu sahte olarak nitelendirip tanımadı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Ukrayna'nın egemenliğini destekledi.

YAPTIRIMLARIN DA GEREKÇESİ

Uluslararası Ceza Mahkemesi, Rusya'nın Kırım'daki varlığını işgal olarak nitelendiren bir karar aldı. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, Rusya'ya karşı yaptırımlar uyguladı. Bununla birlikte, Rusya uluslararası toplumun tepkisine rağmen Kırım'daki varlığını güçlendirmek için çeşitli önlemler aldı. Bugün Kırım'ın nüfusunun yarısından fazlasını Ruslar oluşturmakta. Kırım Tatarları, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından önce sürgünde kaldılar. 1989 yılında sürgünden dönen Tatarlar, günümüzde Kırım nüfusunun yaklaşık yüzde 15'ini temsil ediyor. Kırım Tatarlarının hassasiyetlerini dikkate alan Türkiye, Kırım'ı Ukrayna'nın bir parçası olarak değerlendirmekte.