Kaygılı Bağlanma ile Baş Etmenin 5 Etkili Yöntemi

Bağlanma Teorisi: İlişkilerde Davranış Kalıplarımızı Anlamak

Verywell Mind'da yayımlanan bilgilere göre bağlanma teorisi, insan ilişkilerindeki davranış kalıplarını kavramamıza yardımcı olan bir çerçeve sunmaktadır. Çocukluk döneminde, stresli durumlarla karşılaşınca bakım verenlere yönelme ihtiyacı doğar. Eğer bu ihtiyaç tutarlı ve duyarlı bir şekilde karşılanırsa, birey güvenli bir bağlanma tarzı geliştirir.

Ancak tutarsız bir şekilde bakım gören bireyler genellikle kaygılı bağlanma stiline sahip olurlar. Bu kişiler için dünyada güvenli bir alan oluşmaz; ihtiyaçlarının karşılanacağına dair inançları zayıf, terk edilme korkuları ise yüksektir.

Kaygılı bağlanmanın en belirgin göstergelerinden biri, partnerlerinin ruh hali değişikliklerine karşı aşırı duyarlılık göstermeleridir.

Çocukluk döneminde ihtiyaçları göz ardı edilen bir kişi, bu ihtiyaçların "fazla" olduğu düşüncesiyle onları bastırma yoluna gidebilir. Bu döngüyü kırmak için, kişisel ihtiyaçlarını açık bir şekilde ifade etmeli ve karşısındakinin bu ihtiyaçlara cevap vermesine olanak tanımalıdır.

Araştırmalar, olumsuz düşünce kalıplarının (bilişsel çarpıtmalar) bireyin öz algısını olumsuz yönde etkileyebileceğini ortaya koymaktadır. Negatif deneyimlere sıkça maruz kalan beyin, kolay yollara başvurarak genellemelere yönelebilir. Bu durum, “zihin okuma” ve “felaketi çağırma” gibi zihinsel tuzaklara yol açabilir.

Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler, genellikle duygusal yakınlıktan kaçan ve kaçıngan bir bağlanma stiline sahip olan insanlara yönelirler. Bu durum, “takip eden” ve “kaçan” ilişki dinamiklerini yaratır. Sürekli duygusal yakınlık arayan kişi, terk edilme korkusunu yaşarken, diğer kişi bu yakınlığı tehdit olarak algılayıp uzaklaşır. Böylece bu döngü her iki tarafın en büyük korkularını pekiştirir.

Sağlıklı bir ilişki için güvenli bağlanma özellikleri gösteren bireylerle beraber olmak büyük önem taşımaktadır. Dr. Amir Levine, bu özelliklere sahip kişilerin taşıması gereken özellikleri şöyle sıralamaktadır:

Denge: Güçlü ve çatışmalar sırasında kendini koruyabilen, sizin değişken duygularınıza değer veren bireyler, ilişkide denge sağlar.

Duygusal sıcaklık: Mizah, empati, saygı ve şefkat gösterebilen kişiler, kaygınızı yatıştırır.

Açık iletişim: Net, doğrudan ve duygusal sorumluluk alabilen bireyler, ilişkideki belirsizlikleri azaltır.

İlişkiye bağlılık: Gelecek planlarını rahatça yapabilen, verdiği sözleri tutan ve süreklilik sağlayan biri, duygusal güveni artırır.

Uzmanlar, kaygılı bağlanma stilinin değiştirilmesinin 5 farklı yolla mümkün olabileceğini belirtmektedir:

Kendinizi Tanımaya Çalışın

İlişkilerde neden bu şekilde davrandığınızı veya böyle hissettiğinizi her zaman anlayamayabilirsiniz. Partnerinizin bir davranışı sizi rahatsız ettiğinde, otomatik tepki vermeden önce bir adım geri çekilip düşünmek faydalı olabilir. “Bu hislerin altında ne var?” sorusunu kendinize sormak, kaygının kökenini anlama konusunda yardımcı olabilir.

İletişim Becerilerinizi Geliştirin

Duygularınızı ifade etmeyi ve ihtiyaçlarınızı açıkça belirtmeyi öğrenmek, ilişkilerde daha net ve sağlıklı bir iletişim kurmanıza olanak tanır. Ayrıca, beden dili, mimikler ve jestler gibi sözsüz ipuçlarını anlamak, partnerinizin duygularını daha iyi yorumlamanızı sağlayabilir.

Profesyonel Destek Alın

İlişkilerde sürekli benzer sorunlarla karşılaşıyorsanız, bir terapistten destek almak önemlidir. Terapi süreci, çocuklukta yaşanan ve bugünkü bağlanma tarzınızı şekillendiren deneyimlerle yüzleşmenizi sağlar. Ayrıca terapistiniz, tetikleyicileri tanımanıza ve tepkilerinizin ne zaman işlevsiz hale geldiğini anlamanıza yardımcı olabilir.

Sağlıklı Davranış Kalıpları Geliştirin

Terapi sürecinde, sorunlu tepkiler yerine daha yapıcı davranış biçimleri geliştirebilirsiniz. Özellikle çatışmalar karşısında daha dengeli tepkiler vermek ve partnerinizle sağlıklı bir şekilde iletişim kurmak mümkündür.

Güvenli Bağlanan Kişilerle İletişim Kurun

Kaygılı bağlanan bireyler için güvenli bağlanma stiline sahip bir partnerle ilişki kurmak başlangıçta rahatsız edici olabilir. Ancak bu tür ilişkiler, sağlıklı ve dengeli bir ilişkinin nasıl hissettirdiğini deneyimlemenizi sağlar. Ayrıca, yüksek özsaygıya sahip, sınırlarını bilen ve güvenli bağlanan dostluklar kurmak da iyileşme sürecini destekler.

WebMD'de yayımlanan bilgilere göre, kaygı yükseldiğinde aşağıdaki yöntemleri uygulayarak anlık rahatlama sağlayabilirsiniz:

• Derin nefes egzersizleri yapın.
• Yoga veya diğer sporlarla bedeninizi hareket ettirin.
• Doğada yürüyüşe çıkın, özellikle sakinleştirici alanlar tercih edin.
• Sevdiğiniz müzikleri dinleyin, masaj yaptırın ya da keyif aldığınız bir aktivite ile kendinizi şımartın.
• Olumlu ifadelerle kendinizi motive edin.
• Yaratıcı faaliyetlere yönelin; resim yapma veya günlük tutma gibi duygularınızı ifade edebileceğiniz alanlar oluşturun.