Dünya Denizi ve Kirlilik Sorunu: Karadeniz Araştırması

Denizlerdeki çöpler, nehirler, rüzgâr ve fırtınalar aracılığıyla veya doğrudan insan etkisiyle kıyılara ulaşan cam, metal, plastik ve denizcilik malzemelerinden oluşmaktadır.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı'na (UNEP) göre, denizlerdeki atıkların %70'i okyanus tabanına gömülürken, su yüzeyinde kalan batmayan plastikler en yaygın deniz çöplerini teşkil etmektedir.

ARAŞTIRMADA ÇARPICI BULGULAR

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Yahya Terzi ve ekibi, Karadeniz kıyılarında gerçekleştirdikleri 37 istasyondaki ölçümlerle dikkat çekti.
İstanbul Sarıyer'deki Kısırkaya Plajı, metrekare başına 0,24 adet deniz çöpü ile en temiz bölge olarak kaydedilirken, onu 0,246 adetle Trabzon Laila Plajı, 0,318 adetle Kızılırmak Ağzı Doğusu, 0,378 adetle Bartın İnkumu Plajı ve yine 0,378 adetle Kastamonu Cide Sahili izledi.

Artvin Kopmuş Plajı, metrekarede 2,124 adet deniz çöpü ile en yüksek değeri bulundurarak dikkatleri üstüne çekti. Bartın Kapısuyu Plajı'nda metrekarede 1,602, Artvin Üç Kardeş Plajı'nda 1,464, Samsun Terme Plajı'nda 1,326 ve İstanbul Şile'deki Uzunkum Plajı'nda ise 1,206 adet deniz çöpü tespit edildi.

Yapılan araştırmada en sık rastlanan atık türü sigara izmaritleri olurken, atıkların %88'ini plastikler oluşturdu. Gıda ambalajları, su şişeleri ve kapakları ile kırık plastik parçaları da sık görülen diğer çöpler arasında yer aldı. Ayrıca, cam kırıkları, şırıngalar ve kesici metal parçaları gibi insan sağlığı için tehdit oluşturan atıklara da rastlandı.

"HER ADIMDA ÇÖP"

Doç. Dr. Terzi, bazı plajlarda neredeyse her adımda bir çöple karşılaşmanın mümkün olduğunu belirtti ve “Karadeniz, yarı kapalı bir deniz. Su sirkülasyonu sınırlı ve insan baskısı oldukça yoğun. Bu nedenle kirliliğe karşı son derece hassas. Araştırmamızda plajların %90’ının kirli veya çok kirli olduğunu belirledik” açıklamasında bulundu.

Deniz çöplerinin yalnızca Türkiye'nin değil, Karadeniz'deki tüm ülkelerin ortak sorunu olduğuna vurgu yapan Terzi, akıntılar sayesinde atıkların ülke sınırları arasında taşındığını belirtti: “Karadeniz'de bir ülkenin kıyısından çıkan atık, başka bir ülkenin sahiline ulaşabiliyor. Bu nedenle sınır tanımayan bir sorunla karşı karşıyayız.”

Avrupa Birliği'nin 2050 hedefi, deniz çöplerini metrekarede 1 adetinin altına indirmektir. Ancak özellikle Karadeniz ve Baltık Denizleri'nde yaşanan yoğun kirlilik, bu hedefi zorlaştırıyor.
Dr. Terzi, iklim değişikliği ile birlikte artan fırtınaların ve akıntı değişimlerinin kirlilikte yeni tehdit alanları yaratabileceği uyarısında bulundu.