Kanlı Ay Tutulması Yolda: Türkiye'de Nasıl İzlenir?

Yılın En Büyük Gökyüzü Olayı: Tam Ay Tutulması

Eylül ayında, dünyanın büyük bir bölümü, yılın en dikkat çekici gökyüzü olaylarından birine tanıklık edecek: Tam Ay tutulması.

Eylül’ün ilk haftasında gerçekleşecek bu tutulma, farklı zaman dilimlerine bağlı olarak değişik saatlerde gözlemlenebilecek.

Ay’ın yarı gölgeli evresinden başlayarak tam tutulmaya (kanlı Ay) ulaşması ve ardından kısmi evreye dönmesi toplamda 3 saat 29 dakika 24 saniye sürecek. Bilim insanlarının tahminlerine göre, bu görsel şöleni yaklaşık 7 milyar insan izleyebilecek.

EN ŞANSLI BÖLGELER

Tutulmanın tamamını görmek isteyenler için en şanslı yerler, Asya'nın büyük kısmı, Doğu Afrika'nın bazı bölgeleri ve Batı Avustralya olarak belirtiliyor.

Afrika’nın geri kalan kısmı, Avustralya’nın doğusu, Avrupa’nın büyük bir bölümü ve Brezilya’nın doğu kıyısı ise tutulmanın yalnızca bir kısmını izleyebilecek.

Hesaplamalara göre, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ı bu olayı baştan sona izleyebilecekken, yüzde 87’si en azından bir bölümüne tanıklık edebilecek.

Elbette, bu etkinliğin gözlemlenebilmesi için hava koşullarının uygun olması gerekiyor. Amerika kıtası ise bu sefer şanssız durumda. Mart 2025’teki son tutulma büyük ölçüde Amerika’ya özgü olarak gerçekleşmişti. Astronomlar, bu kozmik olayların "adil bir şekilde dağıtılması" gerektiğini vurguluyor.

TÜRKİYE'DE NE ZAMAN VE NASIL İZLENECEK?

Türkiye, Ay tutulmasını büyük ölçüde gözlemleyebilecek ülkeler arasında yer alıyor.

Tutulma, 7 Eylül’de İstanbul saatiyle 18.28’de başlayacak. Ay’ın yarı gölgeli ilk evresinde, hava tam olarak kararmadığı için bu kısmı gözlemlemek mümkün olmayabilir.

Ancak Ay’ın tamamen tutulduğu görsel şölen, saat 20.30’da başlayacak ve 21.52’de sona erecek. Bu da Türkiye’deki vatandaşların tam tutulmayı gözlemleyebileceği anlamına geliyor.

Ay’ın tutulmanın etkisinden tamamen çıkması ise 23.55’i bulacak.

TUTULMANIN NEDENİ

Ay’ın yörüngesi, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesine hafif eğik olduğu için tutulmalar oldukça nadir gerçekleşiyor. Bu tür olaylar, Ay’ın, Dünya ve Güneş’in aynı hizaya geldiği "düğüm noktalarında" oluşuyor.

Dolunay döneminde Ay, Dünya’nın gölgesine tamamen girdiğinde "tam Ay tutulması" yaşanıyor. Eğer Ay gölgeye kısmen girerse "parçalı", yalnızca yarı gölge bölgesinden geçerse "yarı gölgeli (penumbral)" tutulma meydana geliyor. Tam Ay tutulması sırasında Ay'ın kırmızıya dönüşmesi nedeniyle bu durum “kanlı Ay” olarak adlandırılıyor. Bunun nedeni, Güneş ışığının Dünya atmosferinden geçerek gölgeye kırmızımsı bir ton katmasıdır.