İsrail'in İran ile Yaşadığı Savaşın Ekonomik Etkileri Belli Oldu

İsrail'in İran ile süregelen 12 günlük çatışmasının ekonomik sonuçları gün yüzüne çıkmaya başladı. Savunma harcamaları, altyapı zararları, iş gücü kaybı ve turizmde yaşanan çöküş gibi birçok alanda yaşanan toplam kayıpların 10 milyar doları bulduğu ifade ediliyor.

Hazine yetkilileri, yaşanan savaşın ardından bütçe açığının Gayrisafi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) en az yüzde 6'sına ulaşmasını öngörüyor. Bu oran, daha önce belirlenen yüzde 4,9'luk sınırı aşarak, ülke ekonomisi adına ciddi bir tehdit oluşturduğunu gösteriyor. JPMorgan da benzer bir şekilde, İsrail'in bütçe açığı tahminini yüzde 6,2 seviyesine çıkardı.

HAVA SALDIRILARI VE YIKIMIN BEDELİ
İran'ın fırlattığı 547 balistik füzenin yaklaşık yüzde 90'ı İsrail'in hava savunma sistemleri tarafından etkisiz hale getirilse de en az 31 füze hedefe ulaşmayı başardı. Bu saldırılarda 29 kişi yaşamını yitirirken, 3 binden fazla kişi de yaralandı.
Hava savunma sistemlerinin maliyeti oldukça yüksek. Arrow 3 füze sisteminin tek bir atışı 4 milyon dolara mal olurken, Arrow 2 sisteminin maliyeti 3 milyon dolar civarında. İsrail'in İran'a yönelik karşı ataklarının günlük maliyetinin yaklaşık 735 milyon dolara ulaştığı belirtiliyor. 200'e yakın uçağın toplamda 1.500 sorti gerçekleştirdiği kaydedilirken, bu operasyonların toplam maliyeti 1,2 milyar dolara ulaştı.

ALTYAPI VE SİVİL ZARARLAR
Tel Aviv'in güneyinde bulunan Weizmann Enstitüsü ve ülkenin en büyük rafinerilerinden biri olan Bazam Rafinerisi gibi birçok stratejik tesis zarar gördü. İlk tahminlere göre altyapıdaki toplam hasarın 1,5 milyar doları bulduğu öngörülüyor. Binalar, araçlar ve diğer sivil varlıklar için 40 binden fazla tazminat talebinde bulunuldu.
Vergi Dairesi yetkilisi Amir Dahan, zararın boyutunun "benzeri görülmemiş" olduğunu belirterek, tazminat taleplerinin daha da yükselebileceği tahmininde bulundu. Hazine'nin savaş rezervleri tamamen tüketilmiş durumda.
Ekonomik Hayat Durma Noktasında
Savaş nedeniyle kapatılan işletmelere yönelik devletin tazminat ödemesi gerektiği ifade ediliyor. İşverenlere ciroya göre tazminat verilmesi planlanırken, çalışanlara yapılacak ödemelerin sınırlı kalacağı belirtiliyor. İsrail basını, tazminat sisteminin zararın yalnızca küçük bir kısmını karşılayabildiğini bildirmekte.
Turizm sektörü de savaşın en çok etkilenen alanları arasında yer aldı. İsrail'in hava bağlantılarının iptali ile ülke fiilen izole hale geldi. Oteller, roket saldırılarından etkilenen vatandaşlara barınma hizmeti sunarken, bu hizmetlerin maliyeti devletin üzerine yüklenmiş oldu.
60 bin işletmenin kapanma riskiyle karşı karşıya olduğu ve Hayfa Limanı’ndaki ithalat-ihracat trafiğinin yılın ilk altı ayında yüzde 16 oranında düştüğü bildiriliyor.

20 AYDA 80 MİLYAR DOLAR
Ekonomik analistler, İsrail'in son 20 ayda yaşadığı savaşların toplam maliyetinin 80 milyar doları aşabileceğini tahmin ediyor. Bu rakama yalnızca askeri harcamalar değil, aynı zamanda sivil tazminatlar ve üretim kayıpları da eklenecek.
İsrail Merkez Bankası, artan enflasyon ve yerel para biriminin değer kaybı nedeniyle faiz oranlarını yüzde 4,5 seviyesinde sabit tutmayı tercih etti. Ekonomik iyileşmenin ise 2025 yılının ikinci yarısına kadar süreceği tahmin ediliyor.
Kredi Notu ve Büyüme Tahminleri Düşürüldü
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, bütçe açığındaki ciddi artış sebebiyle İsrail'in kredi notunu A+'dan A'ya düşürdü. IMF ise büyüme tahminini yüzde 3,4'ten yüzde 1-1,9 aralığına revize etti.
“En Zorlu Dönem”
OECD verilerine dayanan bilgiler, İsrail ekonomisinin üye ülkeler arasında en büyük düşüşü yaşayan ülke olduğunu ortaya koyuyor. Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü, hükümetin kaynak tahsisi konusunda kritik kararlar almak zorunda kalacağını ve bunun da kamu harcamalarında kesintilere yol açabileceğini bildiriyor.