İbrahim Uysal

İran'ın Kalbindeki Tehdit: ABD Fordo Nükleer Tesisine Mi Yöneliyor?

İran'ın Kalbindeki Tehdit: ABD Fordo Nükleer Tesisine Mi Yöneliyor?

ABD'nin Ortadoğu'daki Askeri Varlığı Artıyor, Operasyonel Belirsizlik Sürüyor

ABD, hafta sonundan bu yana Ortadoğu'daki askeri gücünü artırdı ancak Başkan Donald Trump için İsrail-İran çatışmasına müdahale edip etmeyeceği konusundaki belirsizliği korumak adına bazı bilgileri belirsiz bıraktı.

Kritik bir nokta olarak, İran'ın Fordow'daki derin nükleer zenginleştirme tesisine yönelik, 60 metre kayayı delmek için tasarlanmış 13.6 tonluk sığınak delici bombaların kullanılması amacıyla B-2 bombardıman uçaklarının konuşlandırılması hakkında yeni bilgiler verilmedi.

AMERİKAN UÇAKLARI AVRUPA'YA GİTTİ

Pentagon'un uzun menzilli hava saldırısı planları hakkında bazı ipuçları, 31'den fazla ABD Hava Kuvvetleri yakıt ikmal uçağının hareketinden geldi. Çoğunluğu KC-135 Stratotanker ve KC-46 Pegasus modellerinden oluşan uçaklar, pazar günü Avrupa'nın doğusuna doğru ilerlerken, bir uçuş takip sitesi olan AirNav Systems tarafından izlendi. Salı günü bazı uçakların daha da doğuya uçtuğuna dair ek raporlar da mevcut.

The Guardian'a göre, ABD Hava Kuvvetleri'ne ait B-2 bombardıman uçakları, yakıt ikmali yapmadan yaklaşık 9,656 kilometre gibi uzun bir menzile sahip; ancak genellikle sınırlı sayıda üsse ait. Bu üsler, Missouri'deki Whiteman, Gloucestershire'daki Fairford ve Hint Okyanusu'nun güneyinde, İngiltere tarafından ABD için kiralanan Diego Garcia üssüdür.

B-2 bombardıman uçakları, geçtiğimiz ekim ayında Whiteman'dan Hüseyin'e ait beş yer altı silah tesisine saldırıda bulundu. Diego Garcia, Fordo'ya çok daha yakın bir konumda; gidip gelme mesafesi yaklaşık 5,000 kilometre, dolayısıyla İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırı sonrasında yakıt ikmali yapılması gerekecektir.

Fordow, İran'ın iki ana uranyum zenginleştirme tesisinden biri olup, tahminen 80-90 metre derinlikte bir dağın altında bulunuyor. Üzerinde taşıyabileceği büyüklükte bir bombaya (GBU 57/B Massive Ordnance Penetrator) yalnızca ABD'nin sahip olduğu düşünülüyor. Bu 6 metrelik silahı taşıma yetkisi verilen tek uçak ise B-2'dir.

Geçtiğimiz on yılın ortalarına gelindiğinde, ABD'nin nükleer olmayan en büyük silahlarından yalnızca 20'sine sahip olduğu düşünülüyordu; ancak son tahminler bu sayının daha yüksek olduğunu gösteriyor. İsrail, cuma günü İran'a yönelik saldırılarına başladığından bu yana, İran hava sahasında hâkimiyet sağlamış görünse de Fordo'ya “Yükselen Aslan” operasyonunun yalnızca ilk gününde saldırıda bulundu. IAEA tarafından yapılan açıklamaya göre zenginleştirme tesisinde herhangi bir hasar gözlemlenmedi.

Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nde bir havacılık uzmanı olan Justin Bronk, Fordo'yu yok etmek için birkaç darbenin neredeyse kesinlikle gerekli olacağını ve ikinci bombanın ilkinin açtığı deliğe çarpması gerektiğini belirtti.

Bir B-2, iki sığınak imha bombası taşıyabilse de, ABD'nin hedefi ortadan kaldırmak için planladığı kapsamlı bir saldırı muhtemelen birden fazla bombardıman uçağının konuşlandırılmasını gerektirecektir. Bronk, "Bir saldırıda silahların mükemmel şekilde çalışması ve tesise inerek kritik hasara neden olacak doğru derinlikte patlaması şarttır, bu nedenle saldırı yedeklilik zorunludur." şeklinde yorumda bulundu. New York Times'ta 2019 yılında yayımlanan bir makaleye göre, 10 yıl kadar önce Pentagon, Fordo'nun bir kopyasını inşa etmiş ve yaklaşık 13,600 kilogramlık bir cihazla test bombardımanı gerçekleştirerek sonuçları denemiştir. Bu saldırının gizli bir videosu daha sonra Barack Obama'nın başkanlığı döneminde savunma bakanı olan Leon Panetta tarafından İsrailli politikacı Ehud Barak'a gösterildi. Gazetenin haberine göre, "Bomba çölde maketi yok etti".

ABD, ayrıca İran'ın Natanz'daki başka bir nükleer zenginleştirme tesisine de saldırmayı düşünebilir. Daha küçük bir yer üstü tesis, cuma günü bombalanarak tahrip edilmesine rağmen, yerin 8 ile 12 metre altında bulunan tesisin nispeten hasarsız olduğu bildirilmektedir. Beyaz Saray ve Pentagon için önemli bir soru, İsrail'in beş gün süren hava saldırılarının ardından, İran'a yönelik ABD jetlerine herhangi bir tehdit oluşup oluşmadığıdır.

ABD'nin, mevcut hava savunma ve füze fırlatma alanlarını hedef almak amacıyla genişletilmiş bir saldırı düzenlemesi halinde kullanabileceği askeri varlık sıkıntısı mevcut değildir. USS Nimitz liderliğindeki ikinci bir uçak gemisi saldırı grubu bu hafta başında Doğu Asya'dan Ortadoğu'ya gönderilmiş ve şu anda Umman Denizi civarındaki USS Carl Vinson uçak gemisi ile birlikte hareket etmektedir. Ayrıca en az üç ABD destroyeri de şu anda Doğu Akdeniz'de görev yapmaktadır.