İran'ın Hürmüz Boğazı Kapatma İhtimali: Gerçekçi mi, Yoksa Korku Senaryosu mu?

İran, ABD’nin İsrail'e destek vererek savaşa doğrudan müdahale etmesi durumunda, dünyanın en kritik petrol geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı'nı kapatma ihtimali konusunda uyarıda bulundu. İran Meclisi'nde kıdemli bir üye olan Ali Yezdihah, yarı resmi Mehr haber ajansına yaptığı açıklamada, "Eğer ABD, siyonistlerin yanında savaşa fiilen katılırsa, İran’ın ABD ve Batılı ülkelere petrol ticaretinin geçişini aksatma hakkı doğar." şeklinde konuştu. Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanlık Divanı üyesi Behnam Saeedi ise, İran’ın düşmanlarına karşı birçok alternatifinin olduğunu belirterek, "Hürmüz Boğazı’nın kapatılması bu seçenekler arasında yer almaktadır." ifadelerini kullandı. Bu açıklamalar, ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'ın nükleer tesislerine yönelik bir askeri saldırı emri verme ihtimalinin gündemde olduğu bir dönemde geldi.

Hürmüz Boğazı Neden Önemli?

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi ve Arap Denizi’ne bağlayan dar bir su yolu olup, en dar noktasında 33 kilometreye kadar düşmektedir. Bu boğazda, iki yönlü yaklaşık 3’er kilometrelik gemi geçiş koridorları mevcuttur. Dünya petrol ticaretinin yaklaşık yüzde 26'sının bu boğazdan geçtiği düşünülmekte, bu da Hürmüz Boğazı'nı küresel enerji piyasaları açısından hayati kılmaktadır. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, bu boğazda oluşabilecek herhangi bir kesinti, küresel petrol piyasalarında ciddi etkilere yol açabilir.

İran Gerçekten Boğazı Kapatabilir Mi?

İran, uzun süredir Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceğini iddia ediyor. Ancak bu, fiziksel olarak bir kapıyı kapatmak anlamına gelmemekte. İran, boğazı "fiilen" kullanılamaz hale getirmeye çalışabilir. 1980'lerdeki İran-Irak Savaşı sırasında, İran Çin yapımı Silkworm füzeleri aracılığıyla petrol tankerlerini ve yükleme tesislerini hedef almış, hızlı botlarla tacizler gerçekleştirmişti. Bu tür saldırılar, boğazı tamamen kapatamamış olsa bile sigorta maliyetlerini artırmış ve sevkiyatlarda gecikmelere neden olmuştu.

İşte Masadaki Kapanma Senaryoları

ABD Kongresi Araştırma Servisi’nin (CRS) 2012 tarihli bir raporuna göre, İran boğazı kademeli olarak tıkamayı planlayan çeşitli senaryolar geliştirebilir:

• 1- Boğazın gemi geçişine kapatıldığını ilan ederek, geçiş yapanlara açık bir tehdit yapmaksızın caydırıcılık oluşturmak
• 2- Gemi geçişlerine yönelik belirgin tehditler savurarak durdurma, alıkoyma veya saldırı riskiyle tehdit etmek
• 3- Uyarı ateşi açmak
• 4- Deniz mayınları döşemek
• 5- Denizaltılar, savaş gemileri, kıyıdan fırlatılabilen seyir füzeleri veya hava araçlarıyla yabancı donanma unsurlarına saldırmak

Hürmüz Boğazı Kapalı Olursa Ne Olur?

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma girişimi, uluslararası askeri müdahaleyi tetikleyebilir. Uzman raporları, böyle bir durumun şu an için düşük bir ihtimal olduğunu, ancak gerçekleşmesi halinde uzun sürmeyeceğini öngörüyor. Ayrıca, İran, petrol yaptırımlarına karşı bulunan bazı ülkelerin desteklerini kaybedebilir.