İran'da Askeri Üst Düzey İsimler İsrail Saldırısında Öldürüldü

İran'ın en yüksek askeri yetkilisi, seçkin Devrim Muhafızları Ordusu'nun lideri ve eski ulusal güvenlik şefi, İsrail'in "Yükselen Aslan Operasyonu" adıyla bilinen saldırıda hayatını kaybetti. Bu kayıpların, İran'ın askeri kurumları üzerinde derin bir şok etkisi oluşturduğu ve ülkenin İsrail'e yönelik saldırılara karşılık verme kapasitesini zayıflatabileceği iddiaları gündeme geldi.

Peki bu isimler kimlerdir ve neden bu kadar önemlidirler?

Tümgeneral Hüseyin Selami

İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun (IRGC) lideri Tümgeneral Hüseyin Selami, İran'ın en güçlü askeri kolunu yöneten ve doğrudan Dini Lider Ali Hamaney'e rapor veren en önemli figürlerden biriydi. ABD yaptırım dosyasında yer alan Selami, 1960 doğumlu olup, 2019'dan bu yana İran Devrim Muhafızları'nın başında bulunmaktaydı.

Bu görevde, İran devletinin en etkili araçlarından birini yöneterek, ülkedeki muhalefetin bastırılması ve İran'ın uluslararası alanda gücünün yansıtılması konularında önemli roller üstlenmiştir. CNN International'a göre analistler, Devrim Muhafızları'nın bölgede geniş bir milis ağını finanse ettiğini ve desteklediğini belirtmekte; bu ağın, Orta Doğu'daki ABD ve diğer askeri unsurlara saldırılarda kullanıldığı ifade edilmektedir.

Ayrıca Devlet, Yemen'deki Husilere yardım ve malzeme temin ederek, grubun Kızıldeniz'deki uluslararası gemilere saldırmasına ve İsrail'e füze ile insansız hava aracı fırlatmasına zemin hazırladığına inanılmaktadır.

İlk Saldırıda Bulundu

Geçtiğimiz yıl Nisan ve Ekim aylarında İran, İsrail'e yüzlerce insansız hava aracı ve füze fırlattığında, Selami'nin Devrim Muhafızları'nın başında olduğu belirtildi. Ocak ayında İran devlet medyası tarafından yayımlanan görüntülerde Selami, bu saldırılarda yer aldığı öne sürülen bir yer altı askeri tesisini denetlerken görüntülendi.

Yeşil askeri üniforma giyen Selami, yeraltındaki tesiste görev yapan askerlerin selamını aldı ve yerleştirilmiş ABD ve İsrail bayraklarının üzerinden geçti. İran’ın yarı resmi haber ajansı Mehr News’in verdiği bilgilere göre, tesis şu anda “yeni özel füzeler” üretmektedir.

Düşürülen Ukrayna Uçağı

Selami, Devrim Muhafızları'nın Tahran'daki uluslararası havaalanından havalandıktan kısa bir süre sonra, bir Ukrayna yolcu uçağını düşürdü ve bu olay sonucunda uçaktaki 176 kişi hayatını kaybetti. İran'ın Mehr haber kuruluşuna göre, uçağı düşüren Tor M1 karadan havaya füze savunma sisteminin komutanı, daha sonra 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri

Mohammad Bakıri, 2016 yılından bu yana İran silahlı kuvvetlerinin genelkurmay başkanı olarak görev yapıyordu. ABD Hazinesi'nin 2019'da Bakıri'ye yönelik koyduğu yaptırımlara göre, Genelkurmay Başkanlığı, İran'daki politikaları uygulayan ve silahlı kuvvetlerin faaliyetlerini izleyen en yüksek askeri otoritedir. İran'ın Tasnim haber ajansı tarafından yayımlanan fotoğraflarda Bakıri'nin 2017’de Suriye'de hükümet güçlerinin yanında savaşan İranlı askerlerle görüştüğü belirtiliyor.

Suudi Bakan Nükleer Konusunda Uyardı

Bakıri, Nisan ayında Tahran'da Suudi Savunma Bakanı Prens Halid bin Salman Al Saud ile bir araya gelerek, Suudi kraliyet ailesinin İslam Cumhuriyeti'ne gerçekleştirdiği nadir bir ziyarete katıldı. Bir sonraki ay, Reuters'ın haberine göre, Suudi Bakan Bakıri'yi nükleer anlaşma teklifi konusunda uyararak, "Başkan Donald Trump'ın nükleer anlaşma teklifini ciddiye al çünkü bu teklif, İsrail ile savaşın önüne geçmenin bir yolu" şeklinde ifade etti.

Hamanei'nin Yakın Yardımcısı Ali Şemhani

Ali Şemhani, İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney'in yakın yardımcılarından biri olarak dikkat çekiyordu. Suudi Arabistan ile ilişkilerin yeniden tesis edilmesine yönelik önemli bir anlaşmanın imzalandığı müzakerelerde Tahran'ı temsil etti. 2013 yılında ülkenin en üst düzey ulusal güvenlik yetkilisi olarak atanmıştı ve Devrim Muhafızları ile Savunma Bakanlığı gibi kritik görevlerde bulunmuştur.

Washington ve Avrupa'daki dış politika çevrelerinde tanınan Şemhani, İran diplomasisinin yükselen yıldızı olarak öne çıkıyordu. Ayrıca, Çin’in arabuluculuğunda Suudi yetkililerle yapılan görüşmelerde İran'ı temsil etmiştir.

Cumhurbaşkanlığına Adaylığını Koymuştu

Ancak 2023 yılının ortalarında görevinden alınmıştı. Uzmanlar, eski ulusal güvenlik şefinin hırslı ve geniş bir portföye sahip olduğunu ifade etmektedir. Devrim Muhafızları ve Savunma Bakanlığı'nda önemli görevlerde bulunmasının ardından, 2001 yılında cumhurbaşkanlığı adaylığını koymuştur. Bazı analistler, bu dönemde Hamaney'in Şemhani'yi fazla hırslı bulmuş olabileceğini öne sürmüştür.

Yine de dini lidere yakın bir yardımcı olmaya devam etti ve İran, ABD Başkanı Donald Trump ile nükleer müzakerelere yeniden başlarken kendisine danışılmıştır. Nisan ayında, ABD ile görüşmeler öncesinde, Tahran'ın kendisini tehdit altında hissetmesi durumunda BM nükleer denetçilerini sınır dışı edebileceği uyarısını yapmıştır.

Hava Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade

Fars haber ajansına göre, Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, geçen Cuma günü İsrail hava saldırısında hayatını kaybetti. Hacızade, Devrim Muhafızları’nın havacılık ve uzay bölümünün başında olarak, İran'ın füze ve insansız hava aracı programlarını denetliyordu.