İnsanın Duyuları Yeniden Tanımlanıyor: Altıncı Duyumuz İnterosepsiyon

İnsanların kaç tane duyusunun olduğu sorusu, basit bir soru olarak görünmesine rağmen, günümüzde yeniden tanımlanmakta. İlkokul çağında hepimiz görme, koku alma, işitme, tat alma ve dokunma olmak üzere beş temel duyunun varlığını öğrendik.

Ancak bilim insanları, insan vücudunun "gizli bir altıncı duyuya" sahip olduğunu öne sürüyor: interosepsiyon.

BEDENİN İÇ SELİ: İNTEROSEPSİYON

ABD'deki Scripps Research Enstitüsü'nden araştırmacılar, interosepsiyonun sinir sisteminin vücudun içsel sinyallerini algılayıp yorumladığı bir süreç olduğunu ve bu alanın henüz yeterince araştırılmadığını belirtiyor. Bu sayede beyin, ne zaman nefes alacağını, kan basıncının düştüğünü ya da vücudun enfeksiyonla savaştığını anlayabiliyor.

Araştırmayı yürüten Prof. Xin Jin, "İnterosepsiyon, sağlığın neredeyse tüm yönleri için kritik bir öneme sahip, ancak sinir bilimi alanında hala büyük ölçüde keşfedilmemiş bir konudur" diyor.

Ekip, bu gizemli duyuyu kapsamlı bir şekilde incelemek için ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nden (NIH) 14,2 milyon dolarlık destek aldıklarını duyurdu.

DUYULARIN ÖTESİNDE: GÖZ, BURUN VE KULAK DIŞINDAKİ DUYULAR

Beş klasik duyu, dış dünyadan gelen uyarıları algılamamızı sağlayan organlara dayanıyor; görme için gözler, koku için burun ve işitme için kulaklar gibi. İnterosepsiyon ise, kalp, akciğer, mide ve böbrek gibi iç organlardan gelen sinyalleri algılayan sinir ağları aracılığıyla çalışıyor. Bu nedenle araştırmacılar, ona "gizli altıncı duyu" adını vermektedirler.

Bilim insanları, bu sinirsel ağların vücudun derinliklerine yayıldığını ve sınırlarının belirlenmesinin güç olduğunu vurguluyor: "İç organlardan gelen sinyaller geniş alanlara dağılır, sıklıkla üst üste biner ve ölçülmesi zordur. Bu sinyalleri taşıyan duyu nöronları, belirgin anatomik sınırlar olmaksızın dokular arasında örüntü oluşturur."

Yeni projenin uygulanmasıyla ekip, duyu nöronlarının kalp, mide ve diğer organlarla nasıl bağlantılar kurduğunu haritalayacak ve dünyanın ilk içsel duyular atlasını oluşturmayı hedefliyor.

RUH SAĞLIĞINA ETKİLERİ

Araştırmacılara göre, interosepsiyonu anlamanın yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda psikolojik sağlık açısından da önemli etkileri olabilir. Royal Holloway Üniversitesi'nden Jennifer Murphy ve UCL'den Freya Prentice, "İnterosepsiyon; karar verme, sosyal beceriler ve duygusal iyilik hali gibi birçok psikolojik sürece katkıda bulunur. Bu sistemdeki bozulmalar, depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları gibi ruhsal rahatsızlıklarla bağlantılıdır" ifadesinde bulunuyorlar.

Bilim insanları, bu altıncı duyunun daha iyi anlaşılmasının otoimmün hastalıklar, kronik ağrı ve yüksek tansiyon gibi sağlık sorunlarının tedavisinde devrim yaratabileceğini düşünmektedir.