IBM'den Kuantum Bilgisayar Alanında Önemli Başarı

IBM araştırmacıları, 120 kübitlik birbirine dolanmış bir kuantum durumu oluşturarak, günümüze kadar elde edilen en büyük ve en kararlı çoklu kübit dolanıklığını başarmış bulunuyor. “Kübit dolanıklığı” (ya da kuantum dolanıklığı), kuantum fiziği çerçevesinde iki veya daha fazla parçacığın görünmez bir biçimde birbirine bağlı hale gelmesi anlamına gelmektedir.

“Büyük Kediler: 120 Kübit ve Ötesinde Dolanıklık” başlıklı yeni çalışma, tüm kübitlerin tek bir kuantum sisteminde senkronize bir şekilde hareket ettiğini gösteriyor. Bu durum, gelecekte modern şifreleme algoritmalarını çözme potansiyeline sahip hatasız kuantum bilgisayarların geliştirilmesine zemin hazırlıyor.

"KEDİ DURUMU" DENEYİ

Araştırma ekibi, Schrödinger’in bilinen düşünce deneyine atıfta bulunarak “kedi durumu (GHZ state)” adı verilen özel bir yapıdan yararlandı. Bu yapıda, her bir kübit aynı anda hem “0” hem de “1” durumunda olabiliyor; birisinin değişmesi durumunda tüm kübitler birlikte değişim gösteriyor. IBM’in ulaştığı 0.56’lık doğruluk (fidelity) değeri, 120 kübitin tamamının gerçek anlamda dolanık olduğunu kanıtlıyor. Bu, bugüne dek elde edilen en yüksek seviyeyi temsil ediyor.

Doğrudan test edilmesi mümkün olmayan bu karmaşık yapı, IBM’in parite salınımı ve doğrudan doğruluk tahmini yöntemleriyle istatistiksel olarak doğrulandı. Söz konusu yöntemler, milyarlarca olası konfigürasyon yerine rastgele seçilmiş örnekler aracılığıyla kuantum sisteminin tutarlılığını ölçmektedir.

KRİPTO PARALAR TEHLİKE ALTINDA

Uzmanlar, bu buluşun yalnızca bilimsel bir dönüm noktası olmadığını, aynı zamanda Bitcoin ve diğer kripto para ağları için de önemli bir uyarı niteliği taşıdığını vurguluyor. Kuantum bilgisayarlar, Bitcoin’in kullandığı ECDSA şifreleme sistemini deşifre edebilecek bir güç kazanma aşamasına geliyor. Henüz pratik bir tehdit oluşturmamakla birlikte, IBM, Google ve Quantinuum gibi firmaların 2030 yılına kadar “hata toleranslı” kuantum sistemleri geliştirmeyi hedeflemesi, bu zaman diliminin hızla gerçeğe dönüşebilir hale gelmesine yol açabilir.

Kuantum araştırma grubu Project 11’in kurucusu Alex Pruden, bu durumu “Satoshi Nakamoto’ya ait olduğuna inanılan milyonlarca Bitcoin, yeterince güçlü bir kuantum bilgisayar geliştirilmesi halinde risk altında olacaktır” sözleriyle değerlendirmiştir.