Hazar Denizi'nin Gizemli "Hayalet Adası" Sırrını Koruyor

Hazar Denizi’ndeki Hayalet Ada Hızla Yok Oldu

Hazar Denizi’nde daha önce keşfedilen “hayalet adanın” ömrü uzun sürmedi. Adacık, Azerbaycan açıklarında deniz altındaki bir çamur volkanının patlaması sonucunda meydana geldi ve hızla kayboldu.

NASA’nın Dünya Gözlemevi tarafından yayımlanan görüntülere göre, Kumani Bank adı verilen bu denizaltı volkanı, Azerbaycan'ın doğu kıyısından yaklaşık 24 kilometre uzakta bulunuyor. 2023 yılının ocak ayı sonunda gerçekleşen patlamayla oluşan ada, 4 Şubat tarihi itibarıyla yaklaşık 400 metre çapına ulaşmıştı.

Ancak uzmanlar, bu tarihten itibaren adanın tamamen yok olmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.

SEKİZİNCİ PATLAMA

Kumani Bank, ilk kez 1861 yılında keşfedildiğinden bu yana toplamda sekiz kez patlama gerçekleştirdi. Her patlama sadece birkaç gün sürse de, her biri geçici bir ada oluşumuna yol açtı. 1950 yılına ait en etkili patlama, deniz seviyesinden 6 metre yüksekliğe ulaşan ve 700 metre genişliğinde bir adacık meydana getirmişti.

Bu tür volkanlar, lava ve kül yerine aşırı ısınmış çamur ve su püskürtmesi nedeniyle "çamur volkanı" olarak adlandırılmaktadır. Azerbaycan, dünya çapında en yoğun çamur volkanlarına sahip olan bölgelerden biridir. Ülke genelinde karada ve deniz altında 300’den fazla aktif çamur volkanı bulunduğu bilgisi verilmektedir. Bunun nedeni, Arap ve Avrasya tektonik plakalarının çarpıştığı "yakınsama bölgesi" üzerinde konumlanmasıdır.

Çamur volkanları, klasik volkanlar kadar yıkıcı olmasalar da, yüksek basınçlı doğalgaz içerikleri nedeniyle tehlikeli olabilir. Bu gaz, kayaların birbirine çarpmasıyla oluşan kıvılcımlar sonucunda tutuşarak dev alev patlamalarına neden olabilmektedir.

2021 yılında Kumani Bank yakınlarında meydana gelen bir denizaltı patlamasının, yüzlerce metre yükseğe ulaşan bir ateş sütununa yol açtığı tahmin edilmektedir.

BAŞKA HAYALET ADALAR

Diğer yandan bu tür geçici adalar yalnızca çamur volkanlarıyla sınırlı değil.

2015 yılında Tonga'daki Hunga Tonga-Hunga Ha’apai yanardağının denizaltı patlaması sonucunda güney Pasifik'te yaklaşık 1,9 kilometrekarelik yeni bir ada ortaya çıkmıştı. Ancak bu ada, 2022 yılındaki büyük patlama ile tamamen yok olmuştur. Bilim insanları, o izole adada daha önce keşfedilmemiş mikrobiyal türlerin yaşadığını, ancak patlama sonucunda yok olduklarını vurgulamaktadır.

Benzer bir durum, Ekim 2023'te Japonya açıklarında Iwo Jima adası yakınlarında meydana gelen güçlü bir patlama ile oluşan “Niijima” adlı kara parçasında da görülmüştü. Bu ada, Mart 2024'te hızla batmaya başladı. Uydu görüntüleri hâlâ aktif volkanik hareketliliği göstermekte, ancak adanın büyük bölümü sular altında kalmıştır.