Haydut Gezegenler: Kendi Sistemlerini Oluşturma Yeteneğine Sahipler!

Başıboş Gezegenlerin Gizemi Çözüldü

Yıldızlara bağlı olmayan "serbest gezegen kütleli cisimlerin" (FFPMO) kendi uydu sistemlerini oluşturabileceği keşfedildi. Bu durum, minyatür gezegen sistemlerinin oluşumunu gösteriyor.

James Webb Uzay Teleskobu'nun gerçekleştirdiği yeni gözlemler, her biri 5 ila 10 Jüpiter kütlesine sahip bazı başıboş gezegenlerin etrafında kristal silikat açısından zengin diskler buldu. Bu diskler, yeni oluşan yıldızların etrafında görülen gezegen oluşumuna bağlı disklerle benzerlik gösteriyor.

GÜCÜ YETEN HAYDUT GEZEGENLER

Bu yeni keşif, “haydut gezegenler” olarak bilinen başıboş cisimlerin kendi sistemlerini oluşturma potansiyeline ışık tutuyor.

İngiltere'deki St Andrews Üniversitesi’nde görevli gökbilimci Aleks Scholz, “Araştırmalar, dev gezegen kütlesine sahip cisimlerin kendilerine ait minyatür gezegen sistemleri oluşturma kapasitesine sahip olduğunu kanıtlıyor” dedi.

Scholz, bu sistemlerin Güneş Sistemi’ne benzer olabileceğini; ancak kütle ve boyut açısından yüz kat daha küçük olabileceğini vurguladı. Bununla birlikte, bu tür sistemlerin gerçekten mevcut olup olmadığı henüz ispatlanmamış durumda.

James Webb Teleskobu'nun ortaya çıkardığı bu gizemli sınıf, yıldız oluşum bölgelerinde serbest halde bulunan FFPMO’lardan oluşuyor. Genç gezegen sistemleri, yoğun yıldız doğumu nedeniyle kütleçekimsel bozulmalara uğrayabiliyor; fakat bu nesnelerin, yıldızlar gibi kendi başlarına oluşmuş olmaları da mümkün.

Önceki araştırmalar, FFPMO'ların da genç yıldızlar gibi etraflarında dönen diskler bulundurabileceğini göstermişti. Bu diskler, yıldızların oluşum sürecinden geriye kalan malzemeden meydana geliyor ve zamanla gezegenlere dönüşüyor.

YILDIZDAN BAĞIMSIZ DÜNYALAR

St Andrews Üniversitesi’nden astrofizikçi Belinda Damian liderliğindeki ekip, James Webb Uzay Teleskobu verilerini kullanarak Orion Bulutsusu'ndaki sekiz FFPMO'nun disk yapılarını inceledi. Araştırmada, hidrokarbon ve silikat taneciklerinin kristalleşme ve toz büyümesi belirtileri gösterdiği belirlendi. Bu özellikler, yıldız etrafındaki gezegen sistemlerinin oluşum süreciyle benzerlik taşıyor.

Sonuçlar, bu başıboş gezegenlerin gelecekte Jüpiter veya Satürn benzeri geniş uydu sistemlerine ve hatta halka yapılarına sahip olabileceğini düşündürüyor. Güneş Sistemi dışında kesin bir uydu keşfi olmadan elde edilen bu bulgular büyük ilgi uyandırıyor.

Damian, “Bu bulgular, gezegen oluşumunun temel bileşenlerinin, Jüpiter’den yalnızca biraz daha büyük ve uzayda tek başına ilerleyen cisimlerin etrafında bile bulunabileceğini gösteriyor” dedi:

“Bu da gezegen sistemlerinin yalnızca yıldızların etrafında değil, aynı zamanda yıldızsız dünyaların çevresinde de oluşabileceği anlamına geliyor.”

Araştırma, Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlandı.