Hayat ve Hüzün: Mezar Taşlarında Yeni Bir Oturan Kültürü

Gazze’nin Han Yunus Kentindeki Yerinden Edilen Aileler, Ölülerin Arasında Yaşıyor

Gazze'nin güneyinde yer alan Han Yunus kenti, savaş nedeniyle evlerini terk eden ailelere ev sahipliği yapıyor. Ölülerin arasında yaşam mücadelesi veren Filistinliler, güvenli bir yer bulamamanın getirdiği çaresizlikle mezarlıklarda barınmaya başladılar. Bu aileler için mezar taşları oturma alanı, mezarlar ise tek sığınak oldu.

Associated Press (AP) ajansının haberine göre, kentin tozlu bir kenar mahallesindeki mezarlıkta yaklaşık 30 aile yer almakta.

Beş aydır çocuklarıyla birlikte mezarlıkta yaşayan Maysa Brikah da bu ailelerden biri. Brikah, evinin yıkılmasının ardından yaşadığı mahallenin İsrail ordusunun kontrolüne geçtiğini belirtti.

Brikah, “Güneş batınca çocuklar korkuyor. Geceleri korku nedeniyle köpeklerden ve ölülerden dolayı dışarı çıkamıyorlar” şeklinde konuştu.

"Stresten Uyuyamıyoruz"

10 Ekim’de başlayan ateşkes, çatışmalara geçici bir ara vermiş olsa da Gazze’deki 2,3 milyon insanın büyük bir kısmı hâlâ yerinden edilmiş durumda.

Bazı insanlar yıkılmış evlerine dönmeye çalışırken, Brikah ailesi gibi birçok kişi, İsrail kontrolünde olmayan bölgelerde hayatta kalma mücadelesi veriyor.

Ölülerin arasında yaşamak zor olsa da birçok aile için başka bir seçenek bulunmuyor. Üç aydır mezarlıkta kalan Muhammed Şmah, AP’ye yaptığı açıklamada, “Ben bir yetişkinim ama geceleri mezarlıklardan hâlâ korkuyorum. Çadırın içine saklanıyorum” dedi.

Şmah, mezarlığa yalnızca 200 şekel (yaklaşık 60 dolar) ile geldiğini ve ailesini bir arkadaşının yardımı ile buraya getirdiğini anlattı.

Eşi Hanan ise küçük bir kaptan bulaşık yıkarken her damla suyu dikkatli bir şekilde kullanıyor. Hanan, “Mezarlıkta hayat korku, kaygı ve sıkıntıyla dolu. Yaşadığımız stres nedeniyle uyuyamıyoruz” ifadelerini kullandı.

Mezarlar Bile Güvende Değil

Mezarlıklarda bile güvenlik sağlanamıyor. Birleşmiş Milletler ve diğer gözlemciler, savaş döneminde İsrail'in hava saldırılarının mezarlıkları da hedef aldığını bildirdi.

İsrail ise Hamas'ı, mezarlıkları mensuplarını ve silahlarını saklamak için kullanmakla suçlayarak bu gibi alanların askeri amaçlarla kullanılması durumunda koruma statüsünü yitirdiğini savunuyor.

Savaş, Gazze'deki defin geleneklerini de ciddi şekilde etkiledi. Mezarlıkların yıkılması veya ulaşılamaz hale gelmesi nedeniyle cenazeler, hastane avlularına ve boş arazilere defnediliyor.

"Hiçbir Şey Kazanmadım"

Son ateşkes, kurtarma ekiplerinin uzun süredir kaybolan cesetleri arama çalışmalarını sürdürmesine olanak tanıdı. Gazze’deki sağlık yetkilileri, ateşkesin başlamasından bu yana yüzlerce cesedin çıkarıldığını ve toplam can kaybının 68 bin 800’ü aştığını bildirdi.

Han Yunus’ta her hafta yeni mezarlar kazılıyor ve bu mezarlar sadece kuma dikilmiş taşlarla işaretleniyor.

Mezarların arasında kalan aileler için bu kayıp döngüsü devam ediyor. Muhammed Şmah, “Ateşkesten sonra da mezarlığın içindeki hayatım değişmedi. Hiçbir şey kazanmadım” şeklinde konuştu.