Dr. Mezher'in Viral Test Videosu ve Otizm Değerlendirmeleri

Dr. Mezher’in TikTok platformunda yayınlanan, 56 binden fazla izleyiciye ulaşan viral videosunda, 16 yaş ve üzerindeki bireyler için geliştirilen ve yaygın bir şekilde uygulanmakta olan AQ-19 testine dair örnekler paylaşılmaktadır. Bu test, bir kişinin kapsamlı otizm değerlendirmesine ihtiyaç duyup duymadığını tespit etmeye yardımcı olmaktadır.

Dr. Mezher, videoda “Eğer testten altı ya da daha düşük bir puan alırsanız, otizm ihtimali düşüktür” açıklamasını yapmıştır.

Testten Örnek Sorular

Katılımcılara aşağıdaki ifadelere “kesinlikle katılıyorum”, “biraz katılıyorum” veya “kesinlikle katılmıyorum” gibi seçenekler sunulmaktadır. Test, duyusal hassasiyet, sosyal etkileşim, rutine ihtiyaç duyma ve değişimle baş etme gibi konulara odaklanmaktadır.
İşte testte yer alan bazı maddeler:

• Diğerlerinin fark etmediği hafif sesleri sık sık duyarım.
• Bir hikaye okurken karakterlerin niyetlerini anlayamam.
• Birisi konuşurken, onun söylediklerinin manasını anlamakta zorluk çekmem.
• Genellikle küçük detaylara değil, büyük resme daha fazla odaklanırım.
• Beni dinleyen kişinin sıkılıp sıkılmadığını anlayabilirim.
• Aynı anda birden fazla işi yapmayı kolay bulurum.
• Birinin yüz ifadesinden ne düşündüğünü veya hissettiğini anlamakta güçlük çekmem.
• Kesintiye uğradığımda hızla kaldığım işe geri dönebilirim.
• Belirli bir kategoriye ait bilgileri toplamayı severim.
• İnsanların niyetlerini anlamada güçlük çekiyorum.

Belirtilen yanıtlara ilişkin her “uyumlu” cevap 1 puan olarak değerlendirilir. 6 puan ve üzeri, ilerleyen değerlendirmeleri gerektirebilir.

Otizm Tanısı Bekleyenlerin Sayısı Artıyor

İngiltere Ulusal Sağlık Servisi’nin (NHS) verilerine göre, Aralık 2024 itibarıyla otizm değerlendirmesi için 212 binden fazla kişi bekleme listesinde bulunmaktadır. Bazı hastalar, randevu almak amacıyla yıllar boyunca beklemek zorunda kalmaktadır.

Otizmin geçmişte daha çok erkeklerde görüldüğü düşünülmekteydi. Ancak günümüzdeki araştırmalar, bu durumun cinsiyete dayalı tanı önyargılarından kaynaklandığını ortaya koymaktadır.

Kadınlarda Otizmin Beş Belirtisi

Uzmanlar, pek çok kadın ve kız çocuğunun otizm belirtilerini daha iyi saklayabildiğini ve dolayısıyla tanı almanın zorlaştığını ifade etmektedir. Bu “maskeleme” davranışları, sosyal ipuçlarını taklit etmek ve belirli sosyal durumlara yönelik önceden hazırlanmış yanıtları ezberlemek gibi stratejiler içermektedir.

İngiliz psikiyatrist Prof. Ahmed Hankir, TikTok’ta paylaştığı videoda kadınlarda sıkça görülen beş otizm belirtisini şöyle sıralamaktadır:

Stimming (Kendini Uyarma Davranışları): Deriye dokunma, sallanma, el çırpma, ayak sürtme veya saçla oynama gibi tekrarlayıcı hareketler.

Duygusal Dengesizlik ve Kriz Anları: Aşırı duygusal veya duyusal yüklenmeler nedeniyle çığlık atma, ağlama veya öfke patlamaları gibi kontrol kaybı yaşanabilir.

Maskeleme: Sosyal uyum sağlamak için geliştirilen davranışlar, zamanla ruhsal ve fiziksel yorgunluğa neden olabilir.

Duyusal Hassasiyet: Koku, tat, dokunma, basınç ve sese karşı aşırı duyarlılık olabilir.

Yoğun İlgi Alanları: Bu ilgi alanları dışarıdan “normal” gibi görünse de, otistik bireyler için genellikle isteğe bağlı değil, zorunlu hale gelmektedir.

Yapılan araştırmalar, erkeklerin daha belirgin ilgi alanlarına (örneğin tren hatları) yönelirken, kızların daha sosyal kabul gören alanlara odaklandığını göstermektedir. Bu durum, kadınlarda otizmin gözden kaçma olasılığını artırmaktadır.