Gizemli Gök Cismi 3I/ATLAS, Uzay Araçlarının Yakınından Geçecek

Güneş Sistemi’ne dışarıdan gelen gizemli gök cismi 3I/ATLAS, birkaç hafta içerisinde NASA’nın Europa Clipper ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından yönetilen Hera uzay araçlarının yakınından geçecek.

Bilim insanları, 25 Ekim-6 Kasım 2025 tarihlerinde gerçekleşmesi öngörülen bu karşılaşmanın, kısmı için insanlık tarihindeki ilk "yıldızlararası kuyruklu yıldız iyon kuyruğu gözlemi" olabileceğini belirtiyor.

"İYON KUYRUĞUNA GİRİŞ YAPILACAK"

Avrupa'nın yetkili araştırmacılarına göre, henüz hakem onayından geçmemiş olan makalelerinde, her iki uzay aracının da 3I/ATLAS’ın iyon kuyruğuna gireceği ifade ediliyor. Bu durum, Güneş Sistemi dışından gelen bir cismin iyon kuyruğundaki parçacıkları doğrudan inceleme olanağı sunacak.

İyon kuyruğu, kuyruklu yıldızın çekirdeğinden koparak milyonlarca kilometre uzağa kadar uzanan, yüklü parçacıklardan meydana geliyor. Bu tür kuyruklarla karşılaşmalar son derece nadir ve oldukça önemli, çünkü bilim insanlarına Güneş Sistemi’nin ötesinden gelen ham maddeleri doğrudan analiz etme imkânı sağlar.

Bu hesaplamalar, araştırmacıların geliştirdiği Tailcatcher adlı yazılım aracılığıyla gerçekleştirildi. Yazılım, Güneş rüzgârının yönünü ve hızını göz önünde bulundurarak bir uzay aracının iyon kuyruğuna en yakın geçiş noktasını hesaplıyor.

3I/ATLAS için hesaplanan en yakın mesafe yaklaşık 8 milyon kilometre olarak belirlendi. Bilim insanları, Europa Clipper’ın tüm iyon bileşenlerini ölçemese de, kuyruklu yıldızın iyon kuyruğunun yapısı ve bileşimi hakkında önemli veriler elde edebileceğini vurguluyor.

"UZAYLI TEORİLERİ TARTIŞILIYOR"

Bu arada, Güneş Sistemi’nden hızla geçmekte olan yıldızlararası nesne 3I/ATLAS, gökbilimcilerin ilgisini çekmeye devam ediyor. İlk olarak Temmuz 2025’te keşfedilen ve bir şehir büyüklüğünde olduğu tahmin edilen bu gök cismi, hem bilim camiasında hem de spekülatif ortamlarda büyük tartışmalara yol açtı.

Çoğu bilim insanı, 3I/ATLAS’ı doğal bir kuyruklu yıldız olarak değerlendirirken, Harvard Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Avi Loeb, bu nesnenin “yabancı bir teknoloji” olabileceğini öne sürüyor. Loeb, kısa süre önce verdiği bir röportajda, 29 Ekim tarihini dikkat çekici bir şekilde işaret ederek sosyal medyada bazı spekülasyonlara yol açtı.

ANTİ-KUYRUK MESELESİ

Hawaii’deki Keck II Teleskobu ile yapılan son gözlemler, 3I/ATLAS’ın Güneş yönünde uzanan bir “anti-kuyruk” sergilediğini ortaya koydu. Harvard Üniversitesi’nden gökbilimci Avi Loeb, yayınladığı blog yazısında bu fenomenin “alışılmışın dışında bir yönelim gösterdiğini” savunuyor.

Henüz hakem değerlendirmesinden geçmeyen bir çalışmada, araştırmacılar Keck verilerine dayanarak nesnenin siyanür ve nikel gazı salınımı yaptığını doğruladı. Bu gazların hem Güneş’e doğru hem de zıt yönde püskürmesi, “anti-kuyruk” olgusuna açık bir örnek teşkil ediyor.

Loeb’e göre en dikkat çekici unsur, 3I/ATLAS’ın beyaz ışık görüntülerinde klasik bir kuyruklu yıldız kuyruğuna dair herhangi bir iz bulunmamasıydı. Normalde Güneş’ten gelen ışık basıncı, toz parçacıklarını geriye doğru iterek parlak bir kuyruk oluşturur. Ancak bu nesnede durum farklı görünüyor.

Diğer bilim insanları, bu tuhaf görünümün doğal süreçlerle açıklanabileceğini belirtiyor. Dünya’nın uzaydaki konumu sebebiyle, bir kuyruklu yıldızın geniş kuyruğunun optik bir illüzyon yaratabileceği ya da Güneş rüzgârının itiş gücüne direnebilen büyük toz tanelerinin Güneş yönünde bir uzantı oluşturabileceği ifade ediliyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Michael Busch, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Dönen bir kuyruklu yıldız çekirdeğinden çıkan büyük parçacıklar, yörünge boyunca hem önünde hem de arkasında birikerek bu görüntüyü oluşturabilir” diye belirtti.

GÖZLEM KAMPANYASI BAŞLATILDI

Ancak bu olağan dışı davranışlar sebebiyle Uluslararası Asteroit Uyarı Ağı (IAWN), 3I/ATLAS’ı özel inceleme listesine aldı. Bu, ağın tarihinde ilk kez bir yıldızlararası nesnenin “potansiyel tehdit değerlendirme” kampanyasına dahil edilmesi anlamına geliyor.

IAWN, dünya genelindeki teleskoplar ve gözlemevleriyle iş birliği yaparak, Dünya’ya yakın nesneleri izleyecek ve olası çarpışma tehditlerini değerlendirecek.

Yetkililer, 3I/ATLAS’ın yörüngesini tahmin etmenin “eşsiz zorluklar” içerdiğini belirterek, nesneyi “Comet Astrometry Campaign” adlı özel izleme programına dahil etti. IAWN, 27 Kasım 2025-27 Ocak 2026 tarihleri arasında küresel bir gözlem ve eğitim tatbikatı başlatacak.

Bu süreçte, dünya çapındaki teleskoplar ve takip sistemleri 3I/ATLAS’a odaklanarak, bu yıldızlararası ziyaretçinin gökyüzündeki tam konumunu belirlemeye çalışacak.