Çin Araştırması: Erkek Farelerden Yavru Doğumu Gerçekleşti

Çin'deki bir araştırmada, yalnızca erkek farelerden elde edilen genetik materyalle doğan farelerin yavrularını dünyaya getirebildiği bildirildi.

Bu buluş, sadece erkek hayvanlardan genetik materyal kullanılarak üremenin mümkün olabileceği önemli bir aşama olarak değerlendiriliyor. Sürece “androjenesis” deniyor.

Daha önce bilim insanları laboratuvar ortamında, iki erkek fareden alınan sperm hücreleriyle fare embriyosu oluşturmaya başarmıştı. Ancak o çalışmalar sonucunda doğan yavrular kısır kalmış ve üreme yeteneği göstermemişti. Şanghay Jiao Tong Üniversitesi'nden bir ekip, yeni çalışmalarıyla bu engeli aşmayı başardı.

İKİ FARE HAYATTA KALMAYI BAŞARDI

Araştırmada, erkekten erkeğe üremenin önündeki en büyük zorluklardan biri olan genetik baskılayıcı bölgeler (ICR) hedef alındı. Normalde anne ve babadan gelen genlerin oluşturduğu dengeli ICR kodlaması bozulduğunda, embriyo ciddi zararlar görüyor ve genellikle hayat sona eriyor.

Bilim insanları, hassas gen düzenleme teknikleriyle bu alanları yeniden yapılandırmaya çalışarak, iki erkek fareden alınan sperm hücrelerinden sağlıklı ve üreyebilen fareler elde etti.

Çalışmada, iki erkek fareden elde edilen sperm hücreleri, dişi DNA’sı çıkarılmış yumurtalara enjekte edildi. Ardından embriyoların sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için yedi farklı ICR bölgesi düzenlendi. Düzenlenen yumurtalar başka dişi farelere nakledildi.

Toplam 259 erken embriyo (blastokist) transfer edildi ve bunlardan üçü sağlıklı bir şekilde doğdu. İkisi hayatta kalarak yetişkinlik dönemine ulaştı ve normal şartlar altında çiftleşip sağlıklı yavrular dünyaya getirdi.

İKİ ANNEDEN ÜREMEK DAHA KOLAY

Başarı oranı şu an için düşük olsa da, iki erkekten gelen genetik materyalle sağlıklı ve üreyebilen fareler elde edilmesi, kullanılan gen düzenleme tekniklerinin etkinliğini ortaya koyuyor. Bilim insanları, iki anneden yavru elde etmenin gen düzenleme açısından daha kolay olduğunu ve iki babadan yavru elde etmenin sürecin zorluğunu artırdığını belirtiyor.

Uzmanlar, bu yöntemin insanlar üzerinde uygulanmasının şu an için çok uzak bir olasılık olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca bu konu etrafında pek çok etik ve felsefi sorunun da yanıt beklediği ifade ediliyor. Ancak bu çalışma, kısırlık tedavileri ve kalıtsal hastalıkların anlaşılması açısından gelecekte önemli gelişmelere yol açabilir.

Araştırmanın bulguları, hakemli bilimsel dergi PNAS’ta yayımlandı.