Gece Yarısı İlanı: Ukrayna'da Kaosun Kıyısında

Ukrayna'da Hükümet Karşıtı Protestolar Patlak Verdi

Ukrayna, 2022 yılında Rusya ile başlayan savaşın ardından ilk kez büyük ölçekli hükümet karşıtı gösterilere ev sahipliği yapıyor.

Halkın tepkisini artıran durum, Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin gece yarısı imzaladığı bir yasa ile yolsuzlukla mücadele kurumlarının yetkilerini kısıtlaması oldu.

Ukrayna Parlamentosu'nun onayıyla, iki kritik yolsuzlukla mücadele kurumunun denetimi, siyasi atama yoluyla görevlendirilen başsavcı Ruslan Kravchenko'ya verildi. Bu iki kurum; Ukrayna Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ve Özel Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı (SAPO) olarak biliniyor.

Zelenski, bu iki kurumun Rus etkisi altında olduğunu düşünüyor ve bu kurumların Rusya'nın müdahalesi olmadan faaliyetlerini sürdürmesi gerektiğini “Her şeyin temizlenmesi gerektiği” şeklinde ifade etti.

Söz konusu kurumlar, 2015 yılında Avrupa Birliği (AB) ve dönemin ABD Başkanı Barack Obama yönetiminin talebiyle kuruldu. Washington ve Brüksel, Ukrayna'nın köklü ve yaygın yolsuzluk sorunuyla gerçekten mücadele etmesini istiyordu. Bu amaçla, hükümetten bağımsız, üst düzey yetkililer ve siyasi bağlantıları olan kişilerin usulsüzlüklerini araştıracak güçlü yapılar oluşturulması için baskı yapıldı.

Zelenski, savaş sırasında yolsuzluk iddiaları yüzünden birçok üst düzey Ukraynalı yetkiliyi görevden almıştı. Eski başbakan yardımcısı Oleksiy Chernyshov gibi birçok yetkili yolsuzluk suçlamalarıyla karşılaşmıştı. Chernyshov, yakın zamanda yetkiyi kötüye kullanmaktan ve 345 bin dolar rüşvet almakla suçlandı.

AVRUPA’DAN NET TEPKİ

Parlamentonun yasaya onay vermesinin ardından başkent Kiev de dahil olmak üzere çeşitli bölgelerde protestolar başladı.

Protestoların temel nedeni, bu yasa değişikliğinin NABU ve SAPO'yu zayıflatacağı ve bunun sonucunda Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne katılım hedeflerinden uzaklaşmasına yol açacağına yönelik eleştiriler. AB, Kiev'e üyelik şartı olarak yolsuzlukla mücadeleyi güçlendirmesi talimatını vermiş durumda.

Ukrayna muhalefeti, Zelenski'nin gece yarısı imzaladığı yasayı geri çekmesini talep ediyor.

Almanya öncülüğündeki Avrupa, Zelenski'nin bu hamlesini eleştiriyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yeni yasa hakkında “ciddi endişelerini” dile getirdi.

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wattefoul, yolsuzlukla mücadele kurumunun bağımsızlığının kısıtlanmasının, Ukrayna’nın AB’ye doğru ilerleyişine engel teşkil ettiğini ifade etti; bunun Kiev için açık bir uyarı olduğu yorumları yapılıyor.

ABD'li aşırı sağcı Cumhuriyetçi kongre üyesi Majorie Taylor Green de Zelenski'yi “diktatör” olarak nitelendirdi.

GERİ ADIM ATMA ZORUNLULUĞU

Tepkiler üzerine geri adım atmak zorunda kalan Zelenski, 24 Temmuz’da Ukrayna'nın yolsuzlukla mücadele kurumlarının bağımsızlığını yeniden tesis etmeyi amaçlayan yeni bir yasa taslağı sundu.

Ukrayna Yolsuzlukla Mücadele Eylem Merkezi (AntAC) de bu girişimi destekleyerek, bunun parlamentoda daha önce kaldırılan ilkeleri geri getireceğini belirtti.

Ancak, bu bir haftalık gecikmenin bile, üst düzey yolsuzlukla başa çıkan yetkililere karşı NABU ve SAPO tarafından yürütülen birçok soruşturmayı olumsuz etkileyebileceği ifade ediliyor.

“180 DERECELİK DÖNÜŞ”

Ülkenin parlamentosunun çalışmalarını inceleyen önde gelen düşünce kuruluşlarından Yasama Girişimleri Ajansı (ALI), yeni yasanın Avrupa entegrasyon çabalarında “180 derecelik bir dönüş” olduğunu ifade etti.

ALI, yasanın Ukrayna başsavcısına, davaları farklı savcılara devretme ve idari engeller oluşturarak soruşturmaları etkili bir şekilde engelleme yetkisi verdiğini vurguladı.

Avrupa’nın tepkisi sonrasında Zelenski’nin yasayla ilgili tutumunu değiştireceği merakla bekleniyor. Rusya'ya karşı savaşını sürdüren Zelenski, en büyük silah tedarikçileri olan ABD ve Avrupa’yı huzursuz etmeyi göze almayabilir.