Fransa Yargıtayı’ndan Esad’a dokunulmazlık müjdesi: Kaldırılmayacak!

Yargıtay, Esed Hakkındaki Tutuklama Emrini İptal Etti

Ulusal basında çıkan haberlere göre, Yargıtay, Paris Temyiz Mahkemesi'nin Esed hakkında verdiği tutuklama emrine karşı yapılan itirazı değerlendirdi. Mahkeme, Esed'in "devlet başkanı olarak dokunulmazlığının" sona ermediğine hükmederek, Suriyeli devrik liderle ilgili tutuklama emrinin iptaline karar verdi. Ancak mahkeme, Esed’in devrilmesinden bu yana, yani Aralık 2024'ten itibaren "savaş suçları ve insanlığa karşı işlenmiş suçlar nedeniyle" yeni tutuklama emirleri çıkarılabileceğini vurguladı.
Esed aleyhine açılan davanın taraflarından Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM) Başkanı Mazin Derviş, Yargıtay’ın Esed aleyhine vereceği kararın "mağdurlar açısından büyük bir zafer" olacağını belirtti. Derviş, söz konusu kararın "ilk" olacağını ifade ederek, "Bu durum, sadece Suriyelilere değil, dünyanın farklı yerlerinden mağdurlara da olanak sağlayacak ve ilk kez bir ulusal soruşturma hakiminin, bir devlet başkanı hakkında görevde olduğu döneme ait tutuklama emri çıkarma yetkisi olacak." dedi.
ESAD'A FRANSA'DA SORUŞTURMA AÇILMIŞTI
Paris'teki mahkeme, Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM), avukatlardan oluşan Açık Toplum Adalet Girişimi (OSJI) ve Suriye'deki insan hakları ihlallerini belgeleyen Suriye Arşivi'nin başvurusunu dikkate alarak Esed hakkında soruşturma başlatmıştı. Soruşturma, 2013 yılındaki Doğu Guta kimyasal saldırılarında insanlığa karşı suç işlediği iddialarıyla 2021'de başlatılmıştı.
Mahkeme, Kasım 2023'te, Esed’i 2013 yılında gerçekleşen Doğu Guta kimyasal saldırılarında insanlığa karşı suç ve savaş suçuna iştirak etmekle suçlamış ve bu kapsamda Esed hakkında tutuklama emri vermişti. Fransa Ulusal Terörle Mücadele Savcılığı (Pnat), görevde bulunan devlet başkanlarının yabancı mahkemelerde "yargı dokunulmazlığı" olduğunu ileri sürerek Esed’e çıkarılan tutuklama emrine itiraz etmiş ve temyiz için başvuruda bulunmuştu. Paris Temyiz Mahkemesi, 26 Haziran 2024'te alt mahkemenin Esed’le ilgili verdiği tutuklama emirini onaylamıştı.
Mahkeme, kararında, kimyasal silah kullanım yasağının uluslararası hukukun bir parçası olduğunu ve bu durumun "bir devlet başkanının resmi görevi kapsamında kabul edilemeyeceğine" vurgu yaptı. Ayrıca, Esed’in Suriye’de bu suçlardan yargılanamayacağına ve kişisel dokunulmazlığını kaldırmaya yanaşmayacağına dikkat çekerek, Fransa’da çıkartılan tutuklama emrinin geçerliliğini onayladı.
Rusya’da sürgünde bulunan Esed, Suriye'deki kimyasal saldırılarla ilgili suçlamaları kabul etmedi.
DOĞU GUTA KATLİAMI
Suriye yönetimi, 21 Ağustos 2013'te başkent Şam'ın Doğu Guta bölgesinde kimyasal silah kullanarak 1400'den fazla sivili hayatını kaybetmesine neden olmuştu. Bu katliamda, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere binlerce sivil de zehirli gazların etkisi altında kalmıştı. Doğu Guta, 2018 yılında Suriye yönetiminin en sert ablukayı uyguladığı ve neredeyse tüm silahların kullanıldığı alan haline gelmişti.
Bölgedeki muhalif güçler, Şam yönetimi ve Rusya ile yapılan mecburi anlaşma sonucunda Nisan 2018'de Doğu Guta’yı terk etmek zorunda kalmıştı. Beş yıllık kuşatmanın ardından bölgeden çıkan siviller, hâlihazırda ülkenin kuzeyindeki muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde yaşam mücadelesi vermektedir. Suriye İnsan Hakları Ağı'nın raporuna göre, Suriye yönetimi, iç savaşın patlak vermesinin ardından muhaliflerin kontrolündeki bölgelere toplam 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenlemiştir.