Jeokimyasal Enerji Depolama Sistemi ile Enerji Yönetiminde Yenilik

Amerika Birleşik Devletleri merkezli Quidnet adlı şirketin geliştirdiği Jeokimyasal Enerji Depolama (GES) sistemi, enerjiyi aylarca güvenli bir biçimde saklama imkanı sunarak elektrik şebekelerinin daha dengeli hale gelmesine katkı sağlamaktadır.

Güneş, rüzgar, dalga ve yer altı sıcaklığı gibi doğal kaynaklardan elde edilen enerji, artık daha etkin bir şekilde elektriğe dönüşebiliyor. Ancak esas sorun, bu enerjinin uzunca bir süre nasıl depolanacağıydı. Kısa süreli enerji depolamak için lityum-iyon bataryaların etkili olmasına rağmen, bu bataryalar yalnızca günlük dalgalanmalara karşı yeterli geliyor. Aylık enerji ihtiyaçları için ise farklı çözümlere acil olarak ihtiyaç duyuluyor.

YERİN DERİNLİKLERİNDE ENERJİ DEPOLAMA YENİ BİR BOYUT KAZANDI

Uzun vadeli enerji depolamanın en yaygın yöntemi, sıvının yükseğe pompalanıp türbinlerden geçirilerek elektrik üretiminde kullanılması olan pompajlı hidroelektrik sistemlerdi. Fakat bu yöntem, yüksek maliyetleri ve su tüketiminin fazla olması nedeniyle sadece belirli bölgelerde uygulanabilir.

Quidnet, bu geleneksel yöntemi tersine çeviren bir teknoloji geliştirerek yenilikçi bir yaklaşım sundu: Jeokimyasal Enerji Depolama.

Söz konusu sistemde su, yeryüzünün derinliklerindeki sızdırmaz kaya katmanlarına yüksek basınçla pompalanmaktadır. Enerji gerektiğinde ise bu su serbest bırakılarak yukarı akmakta ve türbinleri döndürerek elektrik üretmektedir. Kapalı devre sistem çalıştığı için su sürekli olarak yeniden kullanılabilir ve klasik pompajlı hidroelektrik sistemlerine göre çok daha az su tüketilmektedir.

İLK BAŞARILI TESTLER GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Quidnet, 2019 yılında ABD Enerji Bakanlığı'ndan GES teknolojisinin geliştirilmesi için destek almıştı. 2024 yılında ise enerji sektöründen Hunt Energy Network'ten 10 milyon dolarlık yatırım sağladı. Petrol ve doğalgaz endüstrisindeki bilgi birikimini bu yeni enerji sistemine uyarlayan şirket, 2025 Şubat ayında teknolojinin megavat-saat ölçeğinde başarılı bir şekilde test edildiğini duyurdu. Dört ay sonra ise enerji, 6 ay boyunca kayıpsız olarak depolandığı bildirildi.

Sistem, lityum-iyon bataryalara göre tam verimlilik sağlamasa da (şu an itibarıyla yaklaşık yüzde 50 verimle çalışmakta ve hedef yüzde 65’dir), uzun vadeli enerji depolarında bu tür verimlilik oranları kabul edilebilir seviyededir. Quidnet CEO'su Joe Zhou, GES teknolojisinin kısa vadeli değil, uzun vadeli enerji yönetimi için geliştirildiğini vurgulayarak, bu verimlilik oranlarının ticari açıdan yeterli olduğunu ifade etti.

Quidnet, ayrıca gelecek yıl Teksas'ta bir kamu hizmeti kuruluşu ile ilk GES projesini hayata geçirmeyi planlamaktadır.