Demansın Nedenleri ve Önlenebilirlik Üzerine Önemli Bulgular

DailyMail'de yer alan habere göre; The Lancet dergisinde yayımlanan yeni bir rapor, demansın yalnızca genetik ve biyolojik etkenlerle değil, "zamansal eşitsizlik" olarak adlandırılan toplumsal koşullarla da sıkı bir ilişki içinde olduğunu ortaya koyuyor.

ZAMAN DENGESİZLİĞİ BEYNİ TEHDİT EDİYOR

Uzmanlar, düşük sosyoekonomik duruma sahip bireylerin, maddi imkanları daha iyi olanlarla eşit miktarda zamana sahip olamamalarının bilişsel sağlık üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunu ifade ediyor.
Rapora göre, yoğun çalışma süreleri, yetersiz uyku, ekran bağımlılığı ve dinlenme eksikliği, demans riskini artıran modern tehditler arasında yer alıyor.
“Zaman, beyin sağlığının göz ardı edilen bir sosyal belirleyicisidir ve eğitim ya da gelir kadar önemli bir faktördür,” ifadesi raporda zikrediliyor.

DEMANS VAKALARINDA ARTIŞ

Demans, İngiltere’de en yaygın ölüm sebeplerinden biri haline gelmiştir. Ülkede yaklaşık 944 bin kişi, ABD’de ise 7 milyon kişi bu hastalıkla mücadele etmektedir.
Demansın en sık görülen türü, vakaların %60'ını oluşturan Alzheimer hastalığıdır.
Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için kişiye özel tedavi planları oluşturulmasını sağlasa da, uzmanlar, zaman eksikliğinin birçok kişiyi bu fırsattan mahrum bıraktığını vurguluyor.
Araştırmacılar, dijitalleşmenin hızla artmasıyla birlikte yaşam temposunun da yükseldiğine dikkat çekiyor.

Rapor, “Verimlilik ve esneklik vaat eden teknolojik gelişmelere rağmen, birçok bireyin dinlenme veya düşünme için yeterli zamanı bulunmuyor. Bu durum, kronik stres, uyku bozuklukları ve bilişsel aşırı yüklenmeye sebep oluyor,” değerlendirmesini yapıyor.
Özellikle vardiyalı çalışanlar, bakım verenler ve düşük ücretle istihdam edilenler, en ciddi zaman kısıtlamalarını yaşayan gruplar olarak nitelendiriliyor. Bu durumun mevcut sağlık eşitsizliklerini derinleştirdiği ifade ediliyor.

OBEZİTE VE HAREKETSİZLİK RİSKİ ARTIRIYOR

Son araştırmalar, obezitenin Alzheimer'a yakalanma riskini önemli ölçüde artırabileceğini göstermektedir.
Amerikalı bilim insanları, obez bireylerde "amiloid" adı verilen toksik proteinlerin daha fazla biriktiğini ve bunun Alzheimer belirtilerine yol açan plak ve düğümler oluşturduğunu belirtiyor.
Uzmanlar, obezitenin yalnızca kalp ve damar sağlığını değil, bilişsel işlevleri de olumsuz etkilediğini vurguluyor.

BEYİN SAĞLIĞI İÇİN ÖNERİLER

Alzheimer Derneği’ne göre demans vakalarının yaklaşık %40’ı önlenebilir.
Uzmanlar, beyin sağlığını korumak için şu alışkanlıkları öneriyor:
Yeni beceriler veya diller öğrenmek
Zihni aktif tutacak bulmacalar ve oyunlar oynamak
Günlük egzersiz yapmak
Antioksidan açısından zengin, sağlıklı bir diyet uygulamak
Aktif bir sosyal yaşam sürdürmek.
Araştırmacılar, özellikle 45-65 yaş aralığının beyin sağlığını destekleyecek yaşam tarzı değişiklikleri için en uygun dönem olduğunu belirtiyor.