“Bekleyen Çernobil”: Eski Nükleer Santral İçin Uyarılar Artıyor

Sovyetler Birliği dönemine ait bir nükleer enerji santrali için “Bekleyen Çernobil” uyarısı yapıldı. 1976 yılında faaliyete geçen ve Ermenistan'ın elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 40'ını karşılayan bu tesis, başkent Erivan’a yalnızca 35 kilometre, Türkiye sınırına ise 16 kilometre mesafede bulunuyor. 1988 yılında yaşanan Spitak Depremi sonrası altı yıl kapalı kalan santral, 1995 yılında yeniden işletilmeye açılmıştı.

"Her An Patlayabilir"
Daily Mail'de yer alan habere göre, Güney Kafkasya uzmanı Dr. Peter Marko Tase, santralin teknolojik olarak eski olduğunu ve ekonomik yeterlilik eksiklikleri nedeniyle güvenlik açısından büyük risk taşıdığını belirtti. Tase, “Bu reaktörün bir felaket yaratma olasılığı son derece yüksek. Patlama durumunda, tıpkı Çernobil'de olduğu gibi, toprak, su ve hava kirliliğine neden olabilir; etkileri Avrupa'nın birçok bölgesinde uzun yıllar hissedilebilir” dedi.

Uluslararası Uyarılar Yıllardır Sürüyor
Uzmanlar, santralin aktif bir sismik fay hattı üzerinde yer aldığına dikkat çekerek, tesisin yapısal güvenliğinin yetersiz olduğunu vurguluyor. 1995'te yeniden açılmadan önce de benzer endişeler dile getirilmişti. O dönemde Ermenistan Parlamentosu Çevre Komitesi Danışmanı Viktoria Ter-Nikogossian, “Bu nükleer santral asla güvenli olmayacak. Olası bir kaza, Ermenistan’ın sonunu getirebilir” şeklinde ifadeler kullanmıştı. Ayrıca, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan Morris Rosen, santralin tasarımını “kesinlikle yetersiz” olarak değerlendirmişti.

Rusya'nın Etkisi Sürüyor
Santral hala Rusya'nın devlet nükleer enerji şirketi Rosatom'un teknik desteğiyle işletiliyor. Dr. Tase, bu durumun Kremlin'in Güney Kafkasya'daki enerji politikaları üzerindeki etkisini artırdığını belirtti. Rosatom’un, santraldeki iki reaktörden birinin modernize edilmesi planlanıyor, ancak Aralık 2023'te imzalanan anlaşmanın uygulanıp uygulanmayacağı belirsizliğini koruyor.

“ABD ve AB Devreye Girmeli”
Dr. Tase, santralin oluşturduğu tehdide karşı uluslararası müdahale çağrısında bulundu. “AB ve ABD, bu nükleer saatli bombayı ortadan kaldırmak için acilen harekete geçmeli” diyen Tase, Metsamor'un küresel güvenlik açısından dikkate alınması gereken büyük bir tehlike olduğunu vurguladı. Öte yandan santral yetkilileri, tesisin dayanıklı bir bazalt blok üzerine inşa edildiğini ve zaman içinde güvenlik önlemlerinin artırıldığını savunuyor.