CERN Deneyinde Tarihi Keşif: Varlığın Sırlarına Bir Adım Daha Yaklaşıldı!

Büyük Patlama'da Antimaddenin Gizemi Çözülüyor

Bilim insanlarına göre, Büyük Patlama esnasında eşit miktarda madde ve antimadde meydana geldi. Fakat bu iki madde türü karşılaştığında birbiriyle yok olur. Teorik olarak, bu durumun evrende hiçbir şeyin kalmamasına neden olması gerekiyordu. Ancak bugün hâlâ var olduğumuz göz önüne alındığında, bu denge bir noktada bozulmuş olmalı. Bilim insanları, bu dengenin nasıl bozulduğunu anlamaya çabalıyor.

AYNA BOZULMASI

CERN tarafından Mart 2025'te yayınlanan ve bilim dergisi Nature tarafından onaylanan araştırmalar, madde ile antimadde arasında doğadaki temel yasaların işleyişinde küçük ama kritik bir fark olduğunu ortaya koyuyor. Bu fark, yük-parite (CP) simetrisinin ihlali olarak adlandırılıyor.

Genel olarak, parçacıklar ve antimadde karşılıkları aynı kütleye sahipken, zıt yük taşır. Ancak bu parçacıklar, başka parçacıklara dönüşürken —örneğin, radyoaktif bozunma esnasında— bu simetri bozulabiliyor. Sonuç olarak bazı parçacıklar ve antimaddeleri, farklı oranlarda bozunma gerçekleştirebiliyor.

SİMETRİ İHLALİ GÖZLENDİ

CP simetrisi ihlali, daha önce mezon adı verilen parçacıklarda gözlemlenmişti. Ancak maddeyi oluşturan temel yapı taşları olan baryonlara (proton ve nötron gibi) ilişkin böyle bir gözlem ilk kez gerçekleştirilmiş oldu.

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, hem madde hem de antimaddeden oluşan çok sayıda baryon üretip, bunların bozunmalarını inceleyerek bu parçacıkların simetriyi nasıl ihlal ettiğini ortaya koydu. Araştırmaya göre, baryonlar bozunurken, antimaddeye kıyasla az da olsa daha fazla madde üretiyorlar.

Bu gözlem, evrendeki madde fazlalığını açıklamak açısından önemli bir adım olarak kabul edilse de, araştırmada belirtilen fark astronomik gözlemlerle karşılaştırıldığında hâlâ oldukça küçüktür. Yani mevcut fizik teorisi olarak bilinen Standart Model, bu asimetrinin tamamını açıklamaya yetmiyor.

Bu nedenle bilim insanları, maddenin antimaddeye karşı üstün gelmesini sağlayan daha fazla CP ihlali kaynağı olabileceğine ve bunların henüz keşfedilmediğine inanıyorlar.