CERN'den Yeni Sıcaklık Rekoru: 5 Trilyon Santigrat Derece

CERN araştırmacıları, İsviçre-Fransa sınırında bulunan 27 kilometre uzunluğundaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda gerçekleştirdikleri deneylerde, yaklaşık 5 trilyon santigrat dereceye ulaşarak, yapay olarak elde edilen en yüksek sıcaklık rekorunu kırdılar. Bu sıcaklık, Güneş’in çekirdeğindekinden yaklaşık 100 bin kat daha yüksek bir değerdir.
Deney, CERN’in ALICE (A Large Ion Collider Experiment) adı verilen sisteminde gerçekleştirildi. Bu çalışmada ağır elementlerden biri olan kurşun kullanıldı. Kurşun iyonları, ışık hızına yakın bir hızda birbirleriyle çarpıştırılarak yüksek yoğunlukta enerji açığa çıkartıldı. Bu süreçte, evrenin erken dönemlerinde var olduğu düşünülen kuark-gluon plazması oluştu. Bu madde biçimi, evrenin ilk saniyelerinde gözlemlenen temel bileşenleri temsil etmektedir.

İLERİ DÜZEY MATEMATİK MODELLEMELERİYLE HESAPLANDI

Elde edilen sıcaklık, doğrudan bir ölçümle elde edilmemektedir. Bilim insanları, çarpışmalar neticesinde ortaya çıkan parçacıkların hareketleri ve dağılımları üzerinde yapmış oldukları analizler sonucunda sıcaklığı tahmin etmektedir. Bu tahminler, ileri düzey fiziksel ve matematiksel modellere dayanmaktadır.
Daha önce laboratuvar koşullarında ulaşılmış en yüksek sıcaklık, 2012 yılında 15 milyon santigrat derece ile sınırlıydı ve bu değer, Güneş’in çekirdeğindeki sıcaklık ile eşdeğerdi. Ancak son deney, bu sınırları olağanüstü bir şekilde aşarak fizik biliminde kaydedilen yeni bir aşamayı gözler önüne sermiştir.
Deneyin temel amacı, sıcaklık rekoru kırmak değil, evrenin doğum anına dair fiziksel koşulları daha iyi anlamaktır. Kuark-gluon plazması gibi temel madde hallerini incelemek, evrenin nasıl oluştuğu, genişlediği ve mevcut durumuna nasıl geldiği hakkında derinlemesine bilgiler sağlamaktadır.