MUTLAK BUTLAN HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Modern hukuk sistemlerinde, kamu düzeninin ve genel ahlakın korunması amacıyla mutlak butlan kavramı uygulanmaktadır. Ancak her kanuna aykırılık durumunda butlan ilan edilmez. Mutlak butlan, sadece kişi veya kişilerin emredici kurallara aykırı hareket etmesi durumunda gündeme gelir. İşte mutlak butlan ile ilgili merak edilenler...

BUTLAN NEDİR?

Butlan kelimesinin anlamı; geçersizlik veya hükümsüzlük olarak öne çıkmaktadır. Bu terim, Arapça kökenli olup, hukuk alanında bir hukuki işlemin temel eksiklik veya bozukluk gerekçesiyle geçersiz kılınmasını ifade eder.

MUTLAK BUTLAN NEDİR?

Mutlak butlan, gerçekleştirilen bir işlemin hukuka aykırı düşerek geçersiz sayılması ve tarafların işlem sonrası düzeltme imkânının olmaması durumunu ifade eder. Mahkemeye intikal eden uyuşmazlık davalarında, genellikle "mutlak butlan" durumu re’sen tespit edilmektedir.

MUTLAK BUTLAN KARARINI GEREKTİREN DURUMLAR

Mutlak butlan kararı, temel kamu düzeni ve genel ahlak gibi değerlerin korunmasını amaçlamaktadır.
Emredici kurallara aykırılık halleri (vergi kaçakçılığıyla ilgili sözleşmeler, Türk Ceza Kanunu’nda yasaklanan eylemlere dair anlaşmalar, seçim güvenliğine yönelik tehdit anlaşmaları vb.)
Ahlaka aykırı durumlardaki işlemler (boşanmayı teşvik eden sözleşmeler, insan onuruna aykırı anlaşmalar, aile yapısını tehdit eden sözleşmeler vb.)
Kamu düzenine aykırılık
Şekil şartlarına uyulmaması durumu; (tapuda satış sözleşmelerinin resmi olmaması, nikâh akdinin yasal şekle uygun olmaması, şirket kuruluşundaki usulsüzlükler gibi.)
Fiil ehliyetsizliği (hukuki kişiliği bulunmayanlar adına yapılan işlemler, varlığı sona ermiş tüzel kişilerin adına müteşebbis işlemler, akıl sağlığı yerinde olmayan kişilerin gerçekleştirdiği işlemler vb.)

NİSPİ BUTLAN VE MUTLAK BUTLAN ARASINDAKİ FARKLAR

Mutlak butlan durumu düzeltilemezken, nisbi butlan durumları tarafların iradesiyle düzeltilebilir. Mutlak butlan hallerinde, durum re’sen değerlendirilmektedir; nisbi butlan ise, yalnızca bir tarafın iradesiyle ortaya konulabilir. Ayrıca, mutlak butlan için zamanaşımı söz konusu değildir, oysa nisbi butlan için zamanaşımı işlemektedir. Mutlak butlan, herkes tarafından ileri sürülebilirken, nisbi butlanın etkisi sınırlıdır.