Beş Yılın Karanlık Yüzü: İran’ı Sarsan Suikastler ve Saldırılar

SON BEŞ YILDA DEĞİŞEN DENGELER

Son dönemde İran, hem iç yapısını hem de dış ilişkilerini derinden etkileyen önemli olaylar yaşadı.

Kasım Süleymani'nin suikastıyla başlayan süreç, Mahsa Amini'ye yönelik protestolar, üst düzey askerî yetkililere yönelik saldırılar, şüpheli kazalar ve doğrudan savaş tehditleriyle devam etti.

Son olarak, ABD ve İsrail’in İran’ın nükleer altyapısına yönelik gerçekleştirdiği askeri operasyonlar, Tahran'ın stratejik dengesini sarstı.

İşte son beş yıl içinde İran'ın zayıflamasına yol açan saldırılar ve suikastlar hakkında derleme...

3 OCAK 2020

İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, ABD'nin düzenlediği hava saldırısı sonucunda yaşamını yitirdi.

Aynı operasyonda, Irak’taki Şii milis gruplarının çatı yapılanması Haşdi Şabi’nin Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis de öldürüldü.

Pentagon, saldırının ABD Başkanı Donald Trump’ın direktifleriyle gerçekleştirildiğini belirtirken, Tahran bu suikastı “açık bir savaş ilanı” olarak değerlendirdi.

16 EYLÜL 2022

22 yaşındaki Mahsa Amini, başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle Tahran'da gözaltına alındı. Gözaltında bulunduğu süre zarfında darp edildiği iddia edilen Amini, kısa süre sonra komaya girdi.

Mahsa Amini'nin ölümü, ülke genelinde büyük bir öfke patlamasına neden oldu.

Kadınların öncülüğünde başlayan gösteriler, hızla rejim karşıtı geniş çaplı bir harekete dönüştü.

7 EKİM 2023

Hamas, İsrail'deki bir festivale saldırı düzenledi. Bunun sonucunda İsrail hükümeti, “savaş durumu” ilan etti ve Gazze'ye yönelik yoğun hava bombardımanları başlatıldı.

İsrail ordusu, Gazze'nin kuzeyini işgal etti. Bu çatışma sonucunda binlerce Filistinli sivil yaşamını yitirdi; alt yapılar büyük ölçüde yıkıldı.

1 NİSAN 2024

İsrail, İran’ın Suriye’nin başkenti Şam’daki başkonsolosluk binasına hava saldırısı gerçekleştirdi.

Saldırıda, İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’nün üst düzey isimlerinden Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahidi ile birlikte yedi İranlı yetkili hayatını kaybetti.

19 MAYIS 2024

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi taşıyan helikopter, Azerbaycan sınırındaki resmi bir ziyaretin dönüşünde dağlık bir alanda düştü.

Hava şartlarının neden olduğu belirtilen kazada, arama çalışmaları saatler sürdü; enkaza bir gün sonra ulaşılabildi. Reisi ile birlikte Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve bazı diğer yetkililer yaşamını yitirdi.

Kazanın, artan güvenlik tehditleri ve olayın zamanlaması göz önüne alındığında “şüpheli” bulunduğu değerlendirildi.

31 TEMMUZ 2024

Hamas lideri İsmail Haniye, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak için bulunduğu Tahran’da suikasta uğradı.

Konuk heyetlere yönelik güvenlik tedbirlerine rağmen gerçekleşen bu saldırı, İran istihbaratının zaafiyeti olarak değerlendirildi.

17-18 EYLÜL

Lübnan'da Hizbullah üyelerine ait telsizler eş zamanlı olarak patlatıldı.

Saldırılar, en az 42 kişinin ölümüne ve binlerce yaralanmaya yol açtı.

27 EYLÜL 2024

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın bulunduğu iddia edilen yer altı sığınağı, sığınak delici bombalarla hedef alındı.

Nasrallah, komutanlarla görüşme esnasında düzenlenen hava saldırısında yaşamını yitirdi.

9 ARALIK 2024

Suriye'de Esad ailesinin iktidarı, muhaliflerin büyük şehirleri yalnızca 12 gün içinde ele geçirip ardından başkent Şam'a girmesiyle sona erdi.

İran, Suriye'deki 4 binden fazla vekil gücünü geri çekti.

13 HAZİRAN 2025

İsrail, İran'a yönelik saldırı başlattı.

22 HAZİRAN 2025

ABD, İran'ın uranyum zenginleştirmesi ile ilgili üç nükleer tesisine hava saldırısı düzenledi.

B-2 bombardıman uçaklarıyla gerçekleştirilen bu saldırı, nükleer felaket senaryolarını gündeme getirdi.