Bağ-Kur Prim Yenileme: Borç Hesaplama Rehberi

Ekonomi Paketine Dair Açıklamalar

TBMM'ye sunulan ekonomi paketine ilişkin önemli açıklamalarda bulunan AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, "Durdurulan Bağ-Kur ihya prim oranlarını yüzde 45 olarak belirlenmesini sağlayacağız." ifadelerini kullandı.

Bu açıklama, 31 Aralık 2021 tarihinden önce Bağ-Kur borcu bulunanların ihya yapabileceği anlamına geliyor. 12 Mart 2023 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile geçmişe dönük prim borçlarının ihya (yeniden canlandırma) hakkı tanınmıştı; ancak bu yasada yalnızca 2021 yılına ait prim borcu ödeme hakkına yer verilmişti.

Yeni yasada, sürelerin netleşmesi ve ne kadar geriye dönük prim borcu ödenebileceğinin açık bir şekilde ifade edilmesi planlanmaktadır.

İhya Nedir?

İhya, sosyal güvenlik düzenlemeleri çerçevesinde, "Sosyal güvenlik hukukunda kanunlar aracılığıyla durdurulan sürelerin primlerinin geriye dönük ödenerek yeniden hizmet olarak işlenmesi" anlamına gelmektedir.

Bağ-Kur sigortalılarından prim borcu bulunanların sigortalılıkları geçici kanun maddeleriyle en son prim ödeme tarihlerine göre durdurulmuştur. Bu dönemlere ilişkin prim borçları da SGK tarafından takipten çıkarılmıştır. Durdurma işlemi, en son 30 Nisan 2021 tarihinden önceki prim borcu bulunanlara uygulanmıştır.

Eski uygulamada ihya edilecek sürelerin hesaplanması şu şekilde yapılmıştır: Durdurulan Gün Sayısı x Beyan Edilen Prime Esas Günlük Kazanç x yüzde 34,75 şeklinde hesaplama yapılmıştır.

Yeni yasanın yürürlüğe girmesi durumunda, 2025 yılı itibarıyla yüzde 37,5 yerine yüzde 45 artış oranı dikkate alınacaktır. Bu durumda hesaplama ise şöyle olacaktır: 2025 yılı için bir günlük (asgari ücretin brütü) ihya tutarı 26.005,50 TL x yüzde 45 = 11.702 TL olacaktır. Dolayısıyla, ihya talebinde bulunanlar aylık 11.702 TL ödemekle yükümlü olacak. Borçlanılacak ay sayısıyla bu rakam çarpıldığında geri dönük ödenecek toplam prim borcu ortaya çıkacaktır. Örneğin, 2 yıl geriye dönük prim borcunu ödemek isteyenler toplamda 281 bin TL ödemeniz gerekecektir.

İhya talebinde bulunan sigortalı veya hak sahipleri, yeni düzenleme gereği, bu tutarı 9 katına kadar artırma imkanına sahip olacaktır.

Durdurulan Sigortalılık Sürelerinin İhya Edilmesi

17 Aralık 2020 tarihli ve 31307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 11 Aralık 2020 tarihli ve 7256 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, SGK borcu bulunanlara ödeme kolaylığı sunmuştur.

Konuyla ilgili olarak 18/11/2020 tarihli ve 2020/46 sayılı SGK Genelgesi yayımlanmıştır. Bu genelge çerçevesinde, ihya işlemleri şu yöntemle yürütülecektir:

• 31 Ekim 2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunan sigortalıların, kendileri ya da hak sahipleri tarafından Ek-2 başvuru formu ile sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvurarak ihya talebinde bulunması gerekmektedir.
• Başvuru sahiplerine, belirlenen prime esas kazanç tutarı üzerinden ihya borcu hesaplanacaktır.
• İhya edilecek süreler belirlenirken, Geçici 83. madde kapsamında durdurulan sürelerin yanı sıra önceki kanunlarla durdurulan süreler de dikkate alınacaktır.
• Yasa kapsamında detayların netleşmesi durumunda, sigortalı ya da hak sahiplerinin talep ettiği tüm sigortalılık süreleri ihya edilecektir.
• Hesaplanan ihya borç tutarının tamamının, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmesi halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.

İhya Hesaplama Yöntemi

Yasa yürürlüğe girdiği takdirde, yüzde 45'lik bir artışla hesaplamalar gerçekleştirilecektir. Önceki yasada bu oran yüzde 34,5 olarak uygulanmaktaydı.

Eski yasadaki hesaplama yöntemi bu yıl da uygulanmaya devam edecektir. 5510 sayılı kanunun uygulanması sırasında şu formülle hesaplama yapılmaktadır: İhya tutarı = Durdurulan Gün Sayısı x Beyan Edilen Günlük Prime Esas Kazanç Tutarı x yüzde 34,5.

Sigortalı veya hak sahipleri, talep tarihine göre hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödemek zorundadır. Bu ödeme gerçekleştiğinde, süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir. Eğer tebliğ edilen borç tutarı üç aylık süre içinde tamamen ödenmezse, bu süreler sigortalılık süresi olarak dikkate alınmayacak ve ödenen tutarlar, ilgilinin prim ve prime ilişkili borcunun bulunmaması hâlinde faizsiz olarak geri verilecektir. İhya edilerek kazanılan hizmet süreleri, borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılmaktadır. Kısmi ihya ise yasal olarak mümkün değildir.