Aleksitimi: Duygularımızı Yalnızca Hissetmemek mi?

Aleksitimi: Duyguların Anlaşılmadığı Bir Dünyada Yaşamak

Duyguların göz ardı edildiği bir dünyayı hayal edin. Bireylerin ne kendilerini ne de çevresindekileri anlayamadığı bir ortamda yaşamayı düşünmek oldukça zor değil mi? Ancak bazı bireyler, bu tür bir dünyada varlıklarını sürdürüyor.

Çevrenizdeki bazı insanların hislerinizi hiçe saydığını ve sizi asla anlamadığını düşündünüz mü? Eğer böyle hisler taşıyorsanız, etrafınızdaki bireyler aleksitimik olabilir.

Klinik psikolog ve psikoterapist Dr. Yasemin Meriç Kazdal

ALEKSİTİMİ NEDİR?
Aleksitimi, bireylerin kendi duygularını tanımlamakta ve ifade etmekte önemli zorluklar yaşadığı bir durumu ifade eder. Bu durum; bireyin yaşadıklarını anlamlandırmakta ve bunları iletmekte zorlanmasıyla karakterize edilmektedir. Duygu körlüğü olarak da bilinen aleksitimi, aynı zamanda bireylerin karşılarındaki insanların duygularını anlamakta zorluk yaşamasını içerir.
Aleksitimik bireyler, günlük yaşamlarında mantıklı düşünme ve iletişim kurma yeteneklerine sahip olsalar da, duygularıyla düşünceleri arasında bağlantı kurmakta ve bunları ifade etmede yaşadıkları sıkıntılar, diğer bireylerle empati kurma ve derin ilişkiler geliştirmede sıkıntılara yol açmaktadır.
ALEKSİTİMİNİN EN BELİRGİN ÖZELLİKLERİ ŞÖYLEDİR;
Duygusal ifadenin az veya hiç olmaması: Birey, duygularını ifade etme konusunda yetersizlik hisseder.
Duyguların algılanmasında güçlük: Duygusal anların ve duyguların kaynaşması mümkündür.
Diğer bireylerin duygusal ifadelerini göz ardı etme veya bunları anlayamama durumu.
ALEKSİTİMİ NEDENLERİ NELERDİR?

Aleksitimik bireylerin yaşadığı problemler ve şikayetler doğrultusunda temel nedenleri ortaya çıkarmak mümkündür.

• Çocukluk döneminde duyguların göz ardı edilmesi, bastırılması ve travmaların bulunması
• Çocuklukta yeterli ilgi ve sevgi gösterilmemesi
• Sosyal ilişkilerin kısıtlı ve tatminsizlik içermesi
• Duygusal ifadelerin hoş karşılanmadığı bir kültürde yetişmek
• Genetik faktörler
• Hipotalamus alanında meydana gelen hasarlar (beyinde sinir sistemini hormon sistemine bağlayan bölge)
• İletişimsizlik

ALEKSİTİMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Surat ifadelerini algılama güçlüğü
Duyguları deneyimleme zorluğu: Duygulara hoşgörülü yaklaşmakta zorluk yaşanabilir.
Sevgi ve ilgi eksikliği arayışı
Agresif davranışlar: Duyguların anlamını kavrayamamak ve deneyimleyememek içsel bir baskı yaratabilir; bu bastırılmışlık, uygun olmayan zamanlarda öfke veya şiddet eylemleri olarak kendini gösterebilir.
Sosyal ilişkilerin kısıtlılığı: Bu bireyler, yaşadıkları boşluk hissiyle diğerlerinden uzaklaşma ve yalnızlaşma eğiliminde olabilirler.
Şaşırma durumu
Hayal gücünün sınırlı olması
Rahatlayamama ve kaygılı olma durumu: Hislerini kelimelere dökemedikleri için bireyler genellikle gerginlik ve huzursuzluk hali içinde olabilirler.
Başka nedenler ile açıklanamayan mide, baş ve kas ağrıları gibi fiziksel belirtiler
Aleksitimi, tanımlanması zor ve geçici olmayan bir psikolojik sorun olarak kabul edilmektedir ve uzun vadede fizyolojik ve ruhsal zararlara yol açabilmektedir. Bu nedenle, durumu fark edilmeyen bireylerin yaşam kalitelerinin düşmesi oldukça olasıdır. Hatta aleksitimi yaşayan bazı bireyler, içsel boşluk hissini gidermek amacıyla anlamlandıramadıkları bu boşluğu alkol, uyuşturucu, cinsellik gibi bağımlılıklarla doldurmaya çalışabilirler.

İleri düzey aleksitimi yaşayan bireylerde, bu boşluk duygusu zaman zaman intihara kadar götürebilir.
Eğer siz ya da çevrenizdekiler benzer belirtiler sergiliyorsa, psikolojik destek alarak duygularınızı tanımaya ve anlamaya, daha kaliteli bir yaşam sürmeye adım atabilirsiniz.