Ağrı Kesici Kullanımında Dikkat: Bunama Riski Yüzde 40 Artabilir!

Gabapentin Kullanımı ve Demans Riski Üzerine Önemli Araştırma

Regional Anesthesia & Pain Medicine dergisinde yayımlanan bir çalışmada, kronik bel ağrısı tedavisinde gabapentin kullanımının demans ve bilişsel bozulma riskini önemli ölçüde artırdığı tespit edildi.

Araştırmada, 2004-2024 yılları arasında gabapentin reçetesi alan 26 bin 400 hasta ile aynı sayıda hiç reçete almayan bireyler karşılaştırıldı. Yaş, tıbbi geçmiş ve diğer ağrı kesici kullanımları gibi etkenler göz önüne alındığında şu bulgular elde edildi:
Altı veya daha fazla gabapentin reçetesi kullanmış olan bireylerde demans teşhisi alma riski %29 daha yüksek.
Aynı bireyler, hafif bilişsel bozulma riski açısından %85 daha fazla tehlike taşıyor.
En dikkat çekici bulgu ise, genellikle ileri yaşlarda görülen demans riskinin, 35-49 yaş grubundaki bireylerde gabapentin kullanımı ile iki katından fazla artması oldu.
Bu yaş grubunda hafif bilişsel bozulma riski ise üç katından fazla bulunmuştur.
50-64 yaş arası hastalarda da benzer sonuçlar elde edilmiştir.
12 veya daha fazla kez gabapentin reçetesi alan kişiler için demans geliştirme riski %40, hafif bilişsel bozulma riski ise %65 daha yüksek olarak tespit edilmiştir.

Gabapentin, 1993 yılında ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından epilepsi hastalarındaki nöbetleri kontrol altına almak amacıyla onaylanmıştır. Başlangıçta bağımlılık riski açısından düşük bir profil çizen ilacın güvenilirliği, zamanla opioid etkisini artırması nedeniyle sorgulanmaya başlanmıştır.

Araştırmanın gözlemsel bir çalışma olması nedeniyle gabapentin ile demans arasında doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi saptanamadığı belirtilmiştir. Ayrıca, araştırmacılar reçetelerdeki ilaç dozları ve kullanım sürelerine dair verilerin eksik olduğunu vurgulamıştır.

Prof. Tara Spires-Jones, "Bu tür istatistiksel analizler diğer risk faktörlerini dikkate almaya çalışsa da, bu çalışma gabapentinin doğrudan demans nedeni olduğunu kanıtlamaz. Fiziksel aktivite düzeyleri de değerlendirilmiyor. Kronik ağrı çeken ve gabapentin kullanan bireyler, daha az hareketli olabiliyor ve bu durum demans riskini artıran önemli bir faktördür." ifadelerini kullanmıştır.

Bilinen diğer demans risk faktörleri arasında travmatik beyin hasarı, işitme kaybı, depresyon, yüksek tansiyon, diyabet, obezite ve sigara kullanımı yer almaktadır. Uzmanlar, demans riskini azaltmak amacıyla sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sosyal etkileşim, sigaradan uzak durma ve alkol tüketimini sınırlama gibi yaşam tarzı değişikliklerini tavsiye etmektedir.