Etiyopya'nın Derinliklerinde Yeni Bir Okyanus Oluşuyor

Bilim insanlarının yaptığı araştırmalara göre, Etiyopya'nın derinliklerinden gelen "kalp atışı" gibi bir titreşim, Afrika kıtasını yavaş bir şekilde ikiye ayırmakta. Bu sürecin sonunda altı Afrika ülkesini yeni bir kıyı şeridi ile buluşturacak bir okyanus meydana gelecek. Fakat bu dönüşüm milyonlarca yıl alacak.

Southampton Üniversitesi'nden yer bilimcilerin liderliğindeki uluslararası bir araştırma grubu, Dünya'nın derinliklerinden gelen erimiş manto kayasının ritmik hareketlerini belirledi. Bu sıcak kayaçlar, Afrika'nın altından yüzeye çıkıyor ve Etiyopya'nın Afar bölgesi üzerinden kıtayı yavaş yavaş parçalıyor.

ÜÇ FAY HATTININ KESİŞTİĞİ NOKTA

Afar bölgesi, dünya çapında üç farklı tektonik fayın kesiştiği nadir yerlerden biridir: Etiyopya Ana Rift Vadisi, Kızıldeniz Fayı ve Aden Körfezi Fayı. Araştırmacılar, daha önce Afrika plakalarının sadece birbirinden uzaklaştığını düşünseler de, mayıs ayında yayımlanan bir çalışma, bu ayrışmanın arkasında yoğun yer altı volkanik faaliyetlerinin etkisinin olabileceğini ortaya koydu.

Yeni araştırma ise bu süreci daha detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Nature Geoscience dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, Afar'ın altındaki manto sabit değildir; adeta bir kalp gibi atmakta, bu atışlar ise üzerindeki tektonik plakaya sürekli baskı uygulamaktadır. Sonuç olarak, bu baskı plakayı kırarak kıtanın bölünmesine ve yeni bir okyanusun oluşmasına yol açacaktır.

Araştırmanın başyazarı Dr. Emma Watts, "Afar'ın altındaki manto ne homojen ne de hareketsiz. Ritmik bir şekilde atıyor ve bu atımlar, kendine özgü kimyasal izler taşıyor," ifadelerini kullandı.

Araştırmacılar, Afar bölgesi ve Etiyopya Ana Rift Vadisi boyunca 130'dan fazla volkanik kaya örneği toplayarak derin yer yapısını ortaya çıkardı. Çalışmanın diğer bir yazarı Dr. Derek Keir, bu bulguların volkanlar, depremler ve kıtasal ayrılma süreçlerine dair bilimsel anlayış üzerinde "derin etkiler" yarattığını vurguladı. Keir, "Bu çalışma, derin manto yükselmelerinin tektonik plakaların altında hareket edebileceğini ve volkanik faaliyetlerin en ince noktalarda yoğunlaşmasını sağlayabileceğini gösteriyor," açıklamasında bulundu.

YENİ KITA VE OKYANUS

Afrika Doğu Rift Sistemi (EARS), Dünya'nın en büyük aktif kıtasal yarık sistemi olup, yaklaşık 3,500 kilometrelik bir alan boyunca Afrika kıtasını adeta yırtmaktadır.

Ocak ayında Kalifornia Üniversitesi'nden Profesör Ken Macdonald, kıtanın beklenenden daha hızlı bir şekilde ayrıldığını duyurmuştu. Somali, Etiyopya'nın bazı bölgeleri, Kenya ve Tanzanya'nın bazı kısımları yeni bir kıta oluşturacak. Bu yeni kıta, beraberinde bir okyanus kıyısı da getirecek.

Macdonald, bölgeye suyun dolmaya devam etmesi halinde, oluşacak yeni okyanusun Atlantik Okyanusu kadar derin olabileceğini ifade etti. Ancak, şu an için çatlaklar görünmeye başlamış olsa da, kıtanın tamamen ayrılması ve yeni okyanusun meydana gelmesi birkaç milyon yıl daha alacaktır.