Adenovirüsler: Keşfi, Bulaşma Yolları ve Belirtileri

Adenovirüsler ilk kez 1953 yılında Wallace P. Rowe ve ekibi tarafından tespit edilmiştir. Bu virüsler, adenoid hücre kültüründen izole edilerek tanımlanmıştır. Adenoviridae familyasına ait olan bu virüsler, çeşitli hastalıklara sebep olabilmektedir.

1962 yılında John Trentin ve meslektaşları, laboratuvar ortamında hamsterlar üzerinde adenovirüs 12'nin tümör oluşturarak önemli bir buluş gerçekleştirmişlerdir. O zamandan bu yana, adenovirüslerin insanlarda kanser gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülse de, insanlarda kesin olarak kansere neden olduğuna dair kanıtlar henüz sağlanmamıştır. Adenovirüsler üzerinde yapılan araştırmalar, moleküler biyoloji alanında da önemli ilerlemelere katkı sağlamıştır. Özellikle, bu virüslerin ürettiği mRNA'nın incelenmesi, bilim insanlarının haberci RNA'nın nasıl eklendiği konusundaki bilgilerini artırmıştır; bu mRNA'lar üzerinde yapılan çalışmalar, transkriptlerdeki intron varlığını gözler önüne sermiştir.

Adenovirüs Nasıl Bulaşır?

Damlacık Yoluyla (Solunum):
Öksürme, hapşırma ya da konuşma sırasında havaya saçılan damlacıklar aracılığıyla doğrudan bulaşabilir.
Temas Yoluyla:
Virüs bulaşmış yüzeylere dokunan ellerin ağız, burun veya gözlerle temas etmesiyle virüs bulaşır. Özellikle oyuncaklar, kapı kolları ve masa yüzeyleri gibi ortak kullanım alanları yüksek risk taşımaktadır.

Gözle Temas:
Adenovirüsler, konjonktivit (göz iltihabı) oluşturan türleriyle, enfekte bireylerin havluları, yastıkları veya göz damlaları gibi kişisel eşyalarının paylaşılması sonucunda bulaşabilir.
Fekal-Oral Yol (Dışkı Teması):
Tuvalet sonrası hijyen sağlanmadığında, virüs dışkı aracılığıyla yayılabilmektedir. Bu bulaşma yolu, özellikle çocuklar arasında sık şekilde rastlanmaktadır.
Sudan Bulaşma (Nadir):
Klorlanmamış havuz suları gibi, iyi dezenfekte edilmemiş sularda virüs bulaşma ihtimali bulunmaktadır.

Adenovirüs Belirtileri

Adenovirüs, farklı biyolojik sistemlerde etki yaratabilme özelliği sayesinde çeşitli belirtiler göstermektedir. En sık rastlanan belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş
• Boğaz ağrısı
• Burun akıntısı ve tıkanıklık
• Öksürük
• Hırıltılı solunum
• Gözde kaşıntı veya yanma hissi
• Göz kapaklarında şişlik
• İshal
• Karın ağrısı
• Kusma (özellikle küçük çocuklarda)
• Halsizlik
• İştahsızlık
• Kas ağrıları
• Lenf bezlerinde, özellikle boyun bölgesinde, şişlik

Adenovirüs enfeksiyonları, çocuklar arasında zamanla ciddi şekilde seyredebilir. Eğer yüksek ateş 3 günden fazla sürüyorsa, nefes almakta zorluk yaşanıyorsa, sürekli kusma veya gözde belirgin bir kızarıklık varsa, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.