Bilim İnsanları, Buzul Gölü Taşkınlarının Tehditine Dikkat Çekiyor

ABD, yıllardır süren yıkıcı sel felaketleriyle başa çıkmaya çalışırken, bilim insanları daha büyük bir tehlikenin olduğunu vurguluyor: Amerikan topluluklarını haritadan silebilecek boyuttaki buzul gölü taşkınları.

Uzmanlar, bu "taşkın patlamalarının", tarihteki en güçlü 90 nükleer bombasından daha fazla yıkımlara neden olabileceğine dikkat çekiyor.

BUZUL GÖLÜ TAŞKINLARINDAKİ GİZLİ TEHLİKE

Buzul gölü taşkınları yeni bir fenomen değil, fakat iklim değişikliği nedeniyle hem sıklığı hem de ölçeği sürekli artmaktadır. Milyonlarca insan bu tehditle karşı karşıya kalmaktadır.

Yaklaşık 15 bin yıl önce, son buzul çağının sona ermesiyle büyük buzul göllerinin buz setlerinin çökmesi sonucu ABD’nin kuzeybatısında “Missoula Taşkınları” olarak adlandırılan felaketler meydana gelmiştir.

Bu olay, uzaktaki bir buzul gölünün sessiz bir şekilde büyümesiyle başlamıştır. Yıllar boyunca eriyen buzun oluşturduğu göl, nihayetinde fazla suyu tutamaz hale gelmiştir.

MUHTEŞEM ENERJİ AÇIĞA ÇIKTI

Bir dağın arkasında biriken dev baskı, sonunda patlamaya neden olmuştur. 18 metreye ulaşan dev bir su duvarı, vadiden aşağı doğru inerek önüne çıkan her şeyi yok etmiştir.

Bu dönemde toplam 400’den fazla taşkın yaşanmış ve her seferinde yaklaşık 4 bin 500 megaton TNT gücünde enerji salınmıştır. Bu, Sovyetler tarafından denenen en büyük nükleer bomba olan Tsar Bomba’nın yaklaşık 100 katına eşit bir güçtür.

KANYONLARIN OLUŞUMU

Yaklaşık 105 kilometre hızla akan su, otomobil büyüklüğündeki kayaları taşıyarak çevreyi tamamen dönüştürmüştür. Günümüzde hala görülebilen dev kanyonlar, bu olağanüstü olayın izlerini taşımaktadır.

Alaska’daki “Suicide Basin” (İntihar Havzası) adlı göl, iki yıl üst üste patlayarak her seferinde 55 milyon metreküp (yaklaşık 14,6 milyar galon) su boşaltmıştır; bu da 22 bin olimpik yüzme havuzuna eşdeğerdir.

Bu gölde 2011 yılından itibaren küçük taşkınlar gözlemlenirken, son yıllarda meydana gelen hızlı artış, araştırmacıları alarma geçirmiştir.

TAHMİN ZORLUĞU

Bilim insanları, bu taşkınların genellikle öngörülemez olduğunu ve dünya genelinde büyük can ve mal kaybına yol açtığını ifade ediyor. Birleşmiş Milletler’in 2023 raporu, dünya genelinde 15 milyondan fazla insanın buzul gölü taşkını riski altında yaşadığını ortaya koymaktadır.

ABD’deki uzmanlar, riskli bölgelerin haritalanması, erken uyarı sistemlerine yatırım yapılması ve toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğinin altını çizmektedir.